اصلاح سیستم اداری شامل تحول در ساختار قدرت دولت، تعدیل سازمان دولتی، تغییر کارکردهای دولت، سیستم مدیریت اداری،نوآوری وسایل اداری، جلوگیری از فساد اداری و غیره است.در این خصوص محمد جوربنیان به گفت و گو پرداختیم.

 پیشینه اصلاحات در سیستم اداری چین

     اصلاحات سیستم اداری چین از پیشینه تاریخی چین، شرایط ملی و نیازهای واقعی چین، جدائی ناپذیر است و همچنین عمیقاً تحت تأثیر نظریه ها و عملکرد سیستم های اداری بین المللی قرار دارد.

     در سال ۱۹۷۸، چین دریچه تاریخ بزرگی از اصلاحات و گشایش را باز کرد.در سال ۱۹۸۴، سومین جلسه عمومی کمیته مرکزی دوازدهم CPC،”تصمیم کمیته مرکزی CPC در مورد اصلاح سیستم اقتصادی”را تصویب کرد. تأکید بر این بود که؛ اقتصاد سوسیالیستی چین اقتصاد برنامه ریزی شده مبتنی بر مالکیت عمومی است.

     در سال ۹۹۲، چهاردهمین کنگره ملی حزب کمونیست چین برای اولین بار به وضوح اعلام کرد که؛ هدف از اصلاح سیستم اقتصادی ایجاد سیستم اقتصادی بازار سوسیالیستی است.

     در سال ۲۰۰۳، سومین جلسه دوره دبیرکل شانزدهم CPC ، “تصمیم کمیته مرکزی حزب کمونیست چین در مورد چندین موضوع مربوط به بهبود سیستم اقتصادی بازار سوسیالیستی” را تصویب کرد، ” این نشان می دهد که؛ اصلاحات در سیستم اقتصادی چین وارد مرحله جدیدی از بهسازی سیستم اقتصادی بازار سوسیالیستی شده است”. از زمان هجدهمین کنگره حزب ملی در سال ۲۰۱۷ ، کمیته مرکزی حزب با ریاست “شی جینپینگ” به صراحت اظهار داشته است که؛ هدف کلی عمیق تر کردن اصلاحات بهبود و توسعه سیستم سوسیالیستی با ویژگی های چینی و ترویج نوسازی سیستم مدیریت ملی و ظرفیت حاکمیت است.

     چهل سال اصلاحات و گشایش باعث پیشرفت و ارتقاء کلی اقتصاد و جامعه شده و زمینه حمایت و پشتیبانی از اصلاح سیستم اداری را فراهم کرده است.در همین زمان، اصلاحات سیستم اداری چین نیز با تغییرات جدید در توسعه اقتصادی و اجتماعی و نیز الزامات جدید اصلاح سیستم اقتصادی، سازگار شده است.در ۴۰ سال گذشته، هشت اصلاحات اساسی در برخی از حوزه های مهم کلیدی انجام شده و پیشرفت چشمگیری نیز داشته است.

از منظر بین المللی

     از دهه ۱۹۷۰ با تغییر اوضاع بین المللی، نظریه و عمل اصلاحات اداری بین المللی پیشرفت مثبتی داشته و نظریه اصلاحات اداری دولت توسط جنبش و تئوری جدید مدیریت عمومی متحول شده است. ایالات متحده آمریکا،انگلیس، فرانسه،استرالیا، نیوزلند و سایر کشورها موفقیت بزرگی در این زمینه کسب کرده اند. روشهای اصلی نظریه و عملكرد اصلاحات اداری بین المللی عبارتند از:

    1) روشن شدن رابطه و وظایف دولت با مسائل اجتماعی جامعه و تمرکز بر تدوین، پیاده سازی و نظارت بر سیستم حقوقی؛ ۲) دولت از بازار و نیروهای اجتماعی برای ترویج بازاریابی و اجتماعی شدن خدمات عمومی استفاده کاملی می کند.۳) محدود کردن دامنه مدیریت دولت و اجرای عدم تمرکز و تمرکززدایی؛ ۴) معرفی فناوری مدیریت مدرن ، “تغییر شکل مجدد دولت” و تحقق مدرن سازی مدیریت دولت است.

     اگرچه سیستم اداری بین دولتی کشورها به دلیل دلایل سیاسی، تاریخی، فرهنگی و غیره نمی تواند یکسان باشد و کپی برداری از الگوی اصلاحات اداری بین المللی توسط کشوری نیز غیرممکن است. اما تئوری و عمل اصلاحات اداری بین المللی افق روشنی را برای چین نشان داده است. راه تفکر را باز کرد و روشنگری مثبتی ارائه نمود.

دوره اصلاح سیستم اداری چین از زمان اصلاحات

     در طول ۴۰ سال گذشته، توسعه اقتصادی و اجتماعی چین به دستاوردهای بزرگی رسیده است که توجه جهانی را به خود جلب کرده است. از جمله آنها، اصلاحات در سیستم اداری پیشرفتهای چشمگیری داشته و سیستم اداری سوسیالیستی با ویژگیهای چینی بطور مداوم توسعه و بهبود یافته است. سیستم اداری ۴۰ ساله چین دارای ۸ اصلاحات اساسی است که تقریباً می تواند به چهار مرحله تقسیم شود.

     در ۴۰ سال گذشته اصلاحات، محتوای مهم اصلاحات در سیستم اداری چین و در واقع جهت گیری اصلی اصلاحات “مردم محور” است و احترام کامل به جایگاه و ابتکار عمل مردم و تمرکز بر حل نگرانی مردم، باید محور توسعه اصلاحات قرار گیرد.

در ابتدای اصلاحات و گشایش، در مواجهه با چالش های عظیم برای بقا و توسعه، اولویت اول و آخر باید توسعه باشد. که در این زمینه هم به اجماع رسیدند و این عملی شد.توسعه عظیم بهره وری، بهبود سریع قدرت جامع ملی، بهبود مستمر استانداردهای زندگی مردم و اصلاح سیستم اداری نقش مهمی در ارتقاء و تضمین توسعه ایفا کرده است.

     در ۴۰ سال گذشته، اصلاحات سیستم اداری چین در شرایط کلی توسعه اقتصادی و اجتماعی چین، برنامه ریزی شده است و بهتر می تواند با روند بهبود سیستم اقتصادی بازار سوسیالیستی  سازگار باشد.

     سوم، ایجاد سیستم عملکرد دولتی نسبتاً کامل و علمی است که با سیستم اقتصادی بازار سازگار باشد:  مدیریت صحیح روابط بین دولت و بازار خط اصلی اصلاحات سیستم اداری چین در ۴۰ سال اصلاح و گشایش است.بعد از گذشت ۴۰ سال از اصلاحات، یک سیستم کاربردی علمی تر و کامل تری برقرار شده است که با سیستم اقتصادی بازار سازگار است.دولت وظیفه دارد برای دستیابی به یک فضای توسعه مناسب، خدمات عمومی با کیفیت را با رعایت عدالت و عدالت اجتماعی ارائه نماید.

     چهارم، تشکیل یک ساختار مدیریت تمرکز زدایی و هم افزایی است: از طریق ۴۰ سال اصلاحات مداوم، ابتدا ساختار حاکمیتی عدم تمرکز و هم افزایی شکل گرفته است. به عنوان مثال، از طریق تفکیک دولت و بنگاه اقتصادی، شرکت ها به نهادهای بازار تبدیل می شوند که خود اشتغالی و خودکفائی در تأمین مالی از ویژگی های آنهاست؛ از طریق تفکیک امور سیاسی، نشاط نهادهای عمومی تحریک می شود؛ از طریق تفکیک سازمان های سیاسی و اجتماعی، رشد سالم سازمان های اجتماعی ارتقا می یابد. شور و شوق اصلاحات و توسعه دولت بیشتر شده است.

     پنجم، بهینه سازی چارچوب سازمان های دولتی است: بعد از ۴۰ سال اصلاح و بهینه سازی، کارکردها و چارچوب سازمانی دولت بیشتر و معقول تر شده است.به طور عمده در: تنظیم ساده کارکردهای دولت و اصلاح نهادهای دولتی گرفته تا تحقق اصلاحات مختلف و گروههای حزبی و دولتی، کنگره های مردم ، CPPCC ، ارتش و سایر نهادها که برنامه ای یکپارچه تنظیم می کنند؛ آژانس ها و کارمندان دولت در حال توسعه هستند و کارآیی کارمندان به میزان قابل توجهی بهبود یافته است.سیستم های نظارتی بر سازوکار عملیاتی سازمان های دولتی جهت هماهنگی ایجاد شده است. اصلاحات در سیستم کارمندان بسیار مشهود است.دولت چین سعی در ایجاد یک سیستم خدمات مدنی مبتنی بر شایستگی و تحقق ارتش خدمتگذار و متخصص دارد. برای مقابله با فشارهای و بحران های ملی در سال ۱۹۹۸ پیشنهاد شد که ۵۰ درصد از کارمندان دولت کاهش یابد.گسترش سازمان های دولتی محدود شد.تعداد زیادی از سازمان ها و شرکت های دولتی تمایل به کوچک شدن دارند. سیستم اشتغال و استخدام دولتی از سیستم سنتی و رابطه مدار به سمت یک نظام مبتنی بر شایستگی تغییر کرد.

ششم، الگوی حاکمیت دولت با مشارکت دموکراتیک شکل گرفته است. حاکمیت مشارکت دموکراتیک دولت عمدتاً در موارد زیر آشکار می شود:

     ایجاد و برقراری سامانه ای جهت اطلاع رسانی امور و عملکرد دولت، پاسداری از حق مردم برای دانستن از عملکرد دولت ؛ایجاد سیستم مشارکت دموکراتیک در تصمیم گیری ها و تدوین استراتژی مناسب برای تضمین اجرای علمی، عقلانی و مؤثر تصمیم گیری ها و سیاست ها؛ استقلال ساکنان جامعه شهری و سیستم خودمختاری روستائیان؛ ایجاد و اجرای این پروژه ها به شور و شوق ساکنان جامعه و روستائیان و ایجاد  هماهنگی در جامعه کمک خواهد کرد.

هفتم، ایجاد یک دولت تحت حاکمیت قانون و یک دولت پاک: پس از ۴۰ سال اصلاحات، اساساً ساختن “دولت حاکمیت قانون و دولت پاک” شکل گرفته است. ابعاد اصلی آن عبارتند از؛ساختن یک کشور تحت حاکمیت قانون، تبدیل به استراتژی اساسی کشور شده است؛ تدوین برنامه ریزی های دقیق، استراتژی های اجرایی مناسب و سیستم های حقوقی مرتبط؛ ترویج اصلاح سیستم اجرای قوانین اداری؛ اصلاح سیستم بررسی و تصویب، ریشه کن کردن فساد و  غیره، پایه و اساس خوبی برای توسعه یک دولت پاک ایجاد کرد. از زمان شروع اصلاحات، اصلاحات در سیستم اداری چین نه تنها به دستاوردهای بزرگی دست یافت، بلکه تجربه ارزشمندی را نیز در عمل جمع کرد.

بهبود قوانین و مقررات مربوطه و ترویج قانونی شدن اصلاحات حزب و نهادهای دولتی

     لازم است بر قانونی شدن نهادها، کارکردها، رویه ها، مسئولیت ها تأکید و تسریع شود. قوانین و مقررات حزب و نهادهای دولتی بهبود یابد. به طور کامل  بر واگذاری اختیارات و مسئولیت های ادارات دولتی تأکید گردد. بین اختیارات و مسئولیت ها و مقررات و قوانین رابطه وجود داشته باشد.عملکرد و وظایف را مرتب ارزیابی کنید. هماهنگی مناسب بین ادارات مرکزی و منطقه ای و بین منطقه ای را افزایش دهید. بر پرسنل کنترل دقیق داشته باشید. پاسخگویی را تقویت کنید. برای نقض قوانین و مقررات مجازات پیش بینی کنید.