در حالی که ابراهیم رئیسی عنوان کرد تورم خط قرمز دولت است اما اقتصاد کشور در حال دست و پنجه نرم کردن با تورمی است که در 43 سال گذشته بی‌سابقه بوده است. درحالی‌که نرخ تورم سطح کم‌سابقه‌ای را در تجربه می‌کند، حجم نقدینگی از چهارهزار میلیارد تومان عبور کرده است و پایه پولی به سطح پانصد‌وبیست‌هزار میلیارد هزار تومان رسیده است.

چشم‌انداز کسری بودجه کشور نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و انتظارات همچنان صعودی است؛ همچنین پیش‌بینی‌ها درباره مسائلی چون حجم فروش نفت و درآمدهای نفتی کشور، حل و فصل مشکلاتی چون پیوستن به اف ای تی اف  و چشم‌انداز تورمی بسیار دشوار است. این در حالی است که شاخص پیش‌نگر رشد از کاهش تولید خبر می‌دهند و رشد اقتصادی منفی در پاییز و زمستان دور از انتظار نیست. با این حال با وجود این چشم‌اندازها و شرایط نامساعد موجود، همچنان دولت این پتانسیل را دارد تا شرایط موجود را تا بهبود بخشد.

با توجه به اینکه درحال حاضر ۸۰ درصد مردم قدرت خرید شان را از دست داده‌اند و این نشان از گسترش فقر در جامعه دارد این گسترش می‌تواند باعث بروز آسیب‌های اجتماعی شود در این میان تورم در حال حاضر طی ۴۳ سال اخیر بی‌سابقه بوده است.یکی از دلایل بروز تورم مالیات تورمی، کسری بودجه دولت‌هاست. دولت ایران در دوره‌های مختلف، حداقل از ۴۳ سال گذشته تاکنون، همواره با کسری بودجه روبه‌رو بوده است. روشی که معمولاً برای تامین کسری بودجه دولت‌ها در پیش گرفته شده، پولی کردن کسری بودجه است. با افزایش نرخ تورم، ارزش پولی ملی کاهش می‌یابد و کاهش ارزش پول ملی نیز به‌معنای کاهش قدرت خرید مردم است. بنابراین شاید حقوق ماهانه شاغلان تغییری نکرده باشد، اما با حقوق ماهانه قبلی، توانایی خرید کالاها و خدمات کمتری را دارند. در واقع تورم مانند نوعی مالیات عمل می‌کند که درآمد قابل تصرف افراد را کاهش داده است. این همان مالیات تورمی یا دست بردن دولت‌ها در جیب مردم است.

با این اوصاف به نظر می رسد با توجه به چشم انداز مبهم مذاکرات هسته ای کنترل تورم حداقل در کوتاه مدت امکان پذیر نباشد واظهاراتی که برخی از مقامات دولت رئیسی درزمینه مهار تورم می کنند بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد تا واقعیت. اگر دولت رئیسی قصد دارد در واقعیت تورم را مهار کند با مشخص بودن مشکلات و راه حل ها می بایست در کوتاه مدت از بسیاری از رویکردهای اشتباه اقتصادی جلوگیری می کرد که متأسفانه این اتفاق در مدتی که دولت سیزدهم آغاز به کار کرده رخ نداده است.

  • نویسنده : مونا ربیعیان