در حال حاضر 7 منطقه آزاد صنعتی و تجاری در کشور وجود دارد، این مناطق آزاد با رویکردهای متفاوت فعالیت دارند، نخستین رویکرد فعالیت منطقه ویژه اقتصادی که در دنیا معروف به مناطق ویژه گمرکی است که از عوارض گمرکی این مناطق معاف هستند، بخش بعدی مناطق آزاد تجاری هستند که از لحاظ تجاری هم از عوارض گمرکی و هم مالیات معافند و بخش مناطق آزاد صنعتی که هم از عوارض گمرگ و مالیات معافند و هم از امورات قانون کار معاف هستند.

مونا ربیعیان/ مناطق آزاد در محدوده مرز راه اندازی می شوند، ما به دنبال راه اندازی ۸ منطقه آزاد اقتصادی دیگر در کشور هستیم که در مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال بررسی قرار دارد و هم این مناطق آزاد در حال تاسیس با هدف تجارت با کشورهای همسایه هستند، برای نمونه منطقه آزاد مهران برای فعالیت تجاری با کشور عراق، منطقه آزاد اردبیل برای تجارت با کشور آذربایجان و منطقه آزاد اینچه برون در استان گلستان برای فعالیت اقتصادی با ترکمنستان و قزاقستان است، در منطقه اینچه برون به دنبال آن هستیم که یک شهر متالوژی راه اندازی کنیم به این شکل که از قزاقستان مواد اولیه معدنی وارد کنیم و در آنجا صنایع متالوژی توسعه پیدا کند، همچنین منطقه آزاد زابل برای فعالیت اقتصادی با افغانستان به تصویب رسیده است.

سیدحسن موسوی فرد ، کارشناس اقتصادی و مناطق آزاد: مناطق آزاد تبدیل به وعده انتخاباتی شده است

سیدحسن موسوی فرد ، کارشناس اقتصادی و مناطق آزاد درخصو اینکه بخش خصوصی می تواند کمکی بر رونق دادن در مناطق آزاد باشد به خبرنگار ما گفت: بر روی کاغذ بخش خصوصی می تواند کمکی بر صادرات از مناطق آزاد داشته باشد اما تا وقتی معافیت مالیاتی و زیر ساخت ها درست نشود بخش خصوصی هم نمی تواند کاری انجام دهد .

وی در ادامه افزود: قواعد اداره کنندگان مناطق آزاد به نفع واردکنندگان است مانند منطقه آزاد قشم که صادرکننده ای وجود ندارد و محل درآمد این منطقه از واردات کالا است نه تنها این منطقه ازاد بلکه همه مناطق آزاد محل واردات کالا در کشور شده اند از طرفی در حال حاضر به واردات باید بحث زمین خواری را هم نیز اضافه کرد. در حال حاضر مناطق آزاد برعکس همه جای دنیا شروع به فروش زمین های خود کرده اند تا به عنوان توسعه و واگذاری به بخش خصوصی درآمدی کسب کنند.

این کارشناس اقتصادی و مناطق آزاد در خصوص اینکه دولت می تواند کمکی بر رونق در مناطق آزاد باشد اظهارداشت: وقتی خوددولت پیشنهاد راه اندازی ۱۲ منطقه ویژه را می دهد و به بهره برداری می رساند طبیعی است که درجریان این خرید و فروش ها در مناطق آزاد نیز هست از طرفی این زمین ها وجه معامله بین دولت و مجلس شده است و از زمین های مناطق آزاد در وعده های انتخاباتی استفاده می شود تا مشکلات برطرف شود.

وی در ادامه افزود: دولت خودش می تواند با هزینه کرد و توسعه بنادر و احداث شهرک های صنعتی کمکی بر این ماناطق باشد اما تا کنون دولت ها چنین فعالیتی در مناطق آزاد نداشته اند و مناطق آزاد منبع درامدهای وارداتی شده است.

سیدحسن موسوی فرد راهکار نجات و اصلاح مناطق آزاد بیان کرد: راهکار می تواند این باشد که در ازای صادرات واردات در مناطق آزاد صورت گیرد تا این وابستگی به واردات رد مناطق آزاد از بین برود و مدیران لایق برسرکار بیانند و برحسب شایسته سالاری مدیران مناطق آزاد منصوب شوند. در مجلس گذشته پور ابراهیمی برای اصلاح مناطق آزاد مواردی را اعلام رد که این موارد در مجلس دور زده شد و بندهایی مثل عدم فروش زمین های مناطق آزاد و خارج کردن مسکن های مسکونی و جلوگیری از قاچاق ومعافیت های مالیاتی که در مجلس دور زده شد، اگر بنا به درست شدن باشد دولت باید کاری کند که تا کنون انجام نداده است و فعالیتی نداشته است.

مجتبی یوسفی: مناطق آزاد دروازه قاچاق در کشور

مجتبی یوسفی،نماینده مجلس درخصوص کارکرد دولت ها در مناطق آزاد به خبرنگار ما گفت: سیاست های واگذاری براساس قانون ۴۴ صورت می گیرد در واگذاریها نباید طوری باشد که دولت از حذف شود در خصوص مناطق آزاد دولت می تواند با  سرمایه گذاری بخش خصوصی در این مناطق عرصه را برای صادرات کالای ایرانی باز کند و از ان بهرمند شود.

وی در ادامه افزود: با توجه به اینکه بخش خصوصی کارآمدی بیشتر در صادرات دارد و با وجوداستفاده از تکنولوژی های که بخش خصوصی می تواند در تولید داشته باشد کیفیت کالای ایرانی بیشتر خواهد شد بنابراین فرآیند صادرات کارآمدی بیشتری خواهد داشت و صادرات کالای غیر نفتی در مناطق آزاد گسترده تر خواهد شد

این نماینده درباره کارکرده مناطق آزاد در کشورما اظهارداشت:درحال حاضر مناطق آزاد دروازه واردات و قاچاق شده اند، ۱۲ هزار شرکت در مناطق آزاد به ثبت رسیده است که بیشتر این شرکت ها صوری بوده و عملا وارد کننده و یا کالا قاچاق می کردند و این آمار به صورت رسمی است اما اگر سیاست های دولت در بخش معافیت ها مشخص شود و مشکلات تولید کنندگان برطرف شود می توان از این منطقه به عنوان کمک به تولید کننده استفاده شود.

وی درخصوص بخشنامه هایی که جلوی صادرات کالای ایرانی را می گیرند نیز بیان کرد: درسال گذشته  برای تولید کننده ۱۲۷ بخشنامه از سوی بانک مرکزی صادر می شد به طور مثال کالایی که امروز صادر می شد فردا با یک بخشنامه دیگر صادر نمی شد و این رفتار سلیقه ای بانک مرکزی و سیاست های مجود دولت باعث شد تا تولید کننده از صادرات زده شود.

مجتبی یوسفی درباره عدم شفافت در مناطق آزاد گفت: در مجموع مناطق آزاد بدون زیر ساختار شروع به کار کردند که این کار باعث شد تا برعکس عمل کند از طرفی در این مناطق شفافیتی وجود نداشته در بحش ششم توسعه به صراحت گفته شده که شفافیت باید وجود داشته باشد در خصوص معافیت ها مالیاتی کالاهای تولیدی و صادراتی همه این ها باید مشخص شود تنا مناطق آزاد به درسی کار خود را انجام دهند. این نماینده در پایان درباره حیات خلوت مناطق آزاد گفت: تا وقتی که در مناطق آزاد سیاست وجود داشته باشد و متخصصین در آن نباشند این مناطق حیات خلوت دولت ها می شود و هردولتی به یک نحوی از آن استفاده می کند.