• از سرپناه تا مسکن

باید دقت کنیم وقتی برای ساخت مسکن برنامه‌ریزی می‌کنیم  باید شرایطی در عمل به وجود آید که محصول نهایی ما به مسکن مطلوب منجر شود مطلوب را باید از دو منظر مدنظر داشت، کیفیت ساخت و ساز (ساختمان سازی) و کیفیت فضای زیستی مطابق با شرایط مناسب گروه هدف.

متأسفانه آنچه حال حاضر با نام و نه حتی سرپناهی مناسب چرا که مسکن در سطوح مختلف عرضه و به فروش می‌رود، اگر چه با قیمت‌های بسیار بالایی هم معامله می‌شود اما نوعاً شبیه به سرپناه است. تجربه نشان داده است که با گذشت تنها ۵ تا ۱۰ سال پس از تحویل واحدهای مسکونی رو به خرابی می‌روند و عملاً شرایط بسیار بدی را شاهد هستیم. آیا تا به حال مدیران از خود پرسیده‌اند که علت چنین وضعیتی چیست؟ چرا ساختمان‌ها پس از گذشت چند سال نماهای چرک و کثیفی دارند و مشکلات فنی دیگری نیز به مرور برای ساکنین فراهم می‌آید؟ حتی می‌توانیم این سوال را نیز مطرح کنیم که آیا اصلاً مدیران و مسئولین با دیدن این ساختمان‌ها چنین سولاتی برایشان مطرح می‌شود؟ در حال حاضر که صحبت از ساختن یک میلیون واحد مسکونی به میان آمده است  چه راهکارهایی برای افزایش کیفیت ساخت و ساز برای آینده مد نظر دارند؟ یا مجدداً قصد داریم ساخت و سازهایی که صرفاً سرپناه هستند را باقیمتی بسیار بالاتر از قیمت تمام شده به مردم و اقشار کم درآمد واگذار کنیم؟

• مسکن و اقشار و فرهنگ‌ها

نکته بسیار مهم دیگری که در ساخت و سازها به خصوص آنچه در گذشته اجرا شد مغفول ماند ساخت و سازهای مناسب با شرایط اقلیمی و فرهنگی و هم چنین عدم توجه به اقشار مختلف اجتماعی بود. برای مثال قشر کم درآمد جامعه علاوه بر نیاز به مسکن، نیاز به شغل و خدمات دیگری چون خدمات بهداشتی نیز دارد. آیا در برنامه‌های شهری  و روستایی این مسائل در نظر گرفته می‌شود؟ اگر در نظر گرفته  می‌شود چه کسی مسئول اجرایی آن است. نکته دیگر آن است که اگر تصاویری از مسکن‌های انبوه موجد در نقاط مختلف کشور در کنار یکدیگر بگذاریم تفاوت‌های بسیار اندکی را شاهد هستیم این بدین معناست که هم شرایط اقلیمی و هم شرایط فرهنگی را مورد توجه قرار ندادیم. آیا امکانِ ساختِ مسکن روستایی ارزان قیمت و در عین حال با کیفیت وجود ندارد؟ آیا نمی‌توانیم با ساخت و چنین ساختمان‌های علاوه بر تقویت روستاها به حفظ فرهنگ‌ها و بافت‌ها کمک کنیم؟ به نظر می‌آید اگر دولت‌های آینده به جای اختصاص زمین‌ها در نزدیکی شهرها به بافتهای روستایی موجود و هم چنین بافت‌های فرسوده شهرها توجه داشته باشیم معضلات و مسائل کمتری پیش‌رو خواهد بود. مسائلی مانند حس تعلق به مکان و هم چنین نادیده انگاشتن سالمندان و کودکان در فضاهای شهری

• مسکن و کیفیت اجرای ساختمان

       نهایتاً محصول نهایی همه فرایندها و سیاستگزاری‌های دولت‌ها در زمینه مسکن آن چیزی است که در عمل مشاهده ‌می‌شود و نه شعارها یا تبلیغات رسانه‌ای متاسفانه در سال‌های پیشین عمدتاً تعداد واحدها به عنوان شعار تبلیغاتی تکرار می‌شدند اما کیفیت محصول نهایی نه از نظر مطابقت با معیارها و از نظر رضایت کاربران مطلوبیت کافی نداشت. اما چگونه می‌توان کاری کرد تا کیفیت محصول نهایی ارجح دانسته شود؟ مقصر اصلی قطعاً توده مردم نیستند. نباید به بهانه کمبود مسکن هر ساختمانی را با قیمت بالا به مشتری عرضه کرد اما در عین حال مردم تخصصی در تشخیص خوب یا بد بودن ساختمان از نظر فنی ندارند. بدین ترتیب اتفاقی که میوفتد آن است که مسکن بی‌کیفیت با قیمت بسیار بالا به مردم فروخته می‌شود. اگر بتوانیم برنامه‌ریزی مالی و نظارت بر طرح‌ها و اجراها را مدیریت کنیم به راحتی می‌توانیم هم از نظر کیفیت و هم از نظر قیمت نهایی موقعیت‌های بسیاری کسب کنیم و در این را نباید از راهکارهای نوین مدیریتی غافل بود.