احیای برجام و ادامه مذاکرات وین به دولت سیزدهم واگذار شد. با موضعگیری‌های مثبت رئیس‌جمهوری منتخب درباره پایبندی به برجام و التزام دولت آینده به توافقی که نظام جمهوری اسلامی بدست آورده است، افق روشنی از نتیجه مذاکرات احیای برجام پیش رو قرار داد. در این میان آنچه اهمیت دارد، دقت در نکات آخرین گزارش برجامی دولت دوازدهم به مجلس و رویکردهای مورد نیاز دولت سیزدهم است که در سایه تدابیر رهبری و شورای عالی امنیت ملی قابل تحقق است.
تحریم ها پابرجاست
به نظر می‌رسد کفه ترازو هنوز به نفع ایالات متحده است چرا که رژیم سخت‌گیرانه تحریمها که در زمان ترامپ اعمال شد، فشار بی سابقه‌ای را به تهران وارد کرده چرا که اقتصاد کشور را در تنگنا قرار داده است. بر اساس داده‌های بلومبرگ، صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران از بیش از ۳ میلیون بشکه در روز در اکتبر ۲۰۱۶ به ۱۵۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. با این وجود، ایران هم‌چنان این شرایط دشوار را تحمل می‌کند.
به عقیده هنری روم، تحلیلگر ارشد گروه اوراسیا: «این وضعیت خوبی در برابر شرایطی که تحریمها به طور واقعی رفع شوند نیست و حتی اگر مقامات در این تصورند که همه چیز خوب است، سخت در اشتباهند. من هنوز مثل بسیاری دیگر وحشت‌زده نیستم و هدف هم‌چنان تعهد کامل در برابر تعهد کامل است».
گروه‌هایی که از تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای حمایت کردند -از جمله بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها و سناتورهای جمهوری خواهی چون تد کروز و تام کاتن- به صراحت اعلام کردند که به رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه احتمالی آتی فشار خواهند آورد تا هرگونه تحریمی را که بایدن لغو کند بازگرداند. این دقیقاً استراتژی کسانی بود که در دولت ترامپ تلاش می‌کردند هرگونه امکان بازگشت به توافق را پیچیده کنند، و این کار را با ایجاد سلسله‌ای از تحریمها –با عناوین نقض حقوق‌بشر و تأمین مالی تروریسم- انجام دادند.
چشمِ نگرانِ بازارها
بازارها با دقت اوضاع را دنبال می‌کنند. طی هفته گذشته، بهای نفت در حدود ۷٫۷ درصد کاهش یافت و شاهد بزرگ‌ترین افت قیمت هفتگی از ماه اکتبر بود، چرا که نگرانی‌ها از بابت تاثیر اقتصادی همه‌گیری سویه دلتای ویروس کرونا در مرکز توجه قرار داشت. اما با حمله به نفت‌کش تحت مالکیت یک شرکت اسرائیلی و هشدار بنی‌گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، مبنی بر آمادگی اسرائیل برای حمله به ایران در صورت نیاز، بازارها نیز بی ثبات شدند.
به گفته منابع مذکور، چالشی که مذاکره‌کنندگان آمریکایی با آن روبرو هستند این است که دولت بایدن نتوانسته از اهرم تحریمها برای جلوگیری از نقض مفاد توافق استفاده کند، و این در حالی است که ایران با بر سر کار آمدن یک رئیس‌جمهور جدید محافظه‌کار و پیشرفت در برنامه هسته‌ای‌ْ، این پیام را ارسال می‌کند که علی‌رغم تداوم فشارهای اقتصادی ناشی از تحریمها، حاضر به کوتاه آمدن نیست.
همراهی دولت با دیگر قوا می تواند مشکلات برجامی را حل کند
دولت جدید بایستی با اقتدار همراه با واقع بینی و دور اندیشی و به دور از هرگونه افراط و تفریطی وارد گفتگوهای سازنده با طرفهای مذاکره شده و هرچه زودتر در راستای رفع تحریم های ظالمانه اقدام نماید.
رفع تحریمها فضای کار گسترده و چالش های کمتری را در مراودات تجاری و سیاسی با کشورهای عمده جهان ، همسایگان ، قدرتهای نوظهور و اقتصادهای پویای دنیا برای ما فراهم می آورد که البته بایستی به بهترین نحو ممکن ازکمترین روزنه های ایجاد شده نیز استفاده شود.
در صورتی که دولت با همکاری دیگر قوا و بویژه مجلس بتواند این دو اقدام اساسی و سرنوشت ساز را به مرحله اجرایی در آورد ، به همراه تلاش و برنامه ریزی درست و اصولی ، یقینا بخش عمده ای از مشکلات کشور حل خواهد شد و انشاالله مردم شرایط بسیار بهتری را در ماهها و سالهای آینده پیش رو خواهند داشت.
Tuesday, 25 February , 2025