مونا ربیعیان- گزارش‌ ها از بیمارستان ‌های ایران حکایت از کمبود ظرفیت و کمبود جدی و حاد پذیرش بیماران دلالت دارد. ستاد ملی کرونا در ایران از دو برابر شدن میزان مرگ ناشی از ابتلا به کووید ۱۹ در گروه سنی ۳۰ تا ۵۰ سال خبر داده است. بیمارستان های کشور در وضعیت خوبی نیستند و علی رغم تلاش حداکثری کادر درمان، کمبودها و سوءمدیریت در این مرکز درمانی بیداد می کند. گزارش شده است در برخی شیفت ها حتی یک پزشک عمومی برای ویزیت بیماران در اورژانس حضور ندارد. همچنین در بیمارستان ها وضعیت کمبود و خستگی نیروهای کادر پرستاری و درمان بیداد می کند. برای اطلاع از آخرین وضعیت بیماری کرونا در ایران، «اقتصاد پویا» به سراغ دکتر محمدرضا محبوب فر، کارشناس و پژوهشگر حوزه سلامت رفته است و نظرات او را جویا شده است. در ادامه، مشروح این گفتگو را می خوانید.

* دکتر وضعیت کرونایی در کشور را با وجود برقراری تعطیلات چگونه ارزیابی می کنید؟

تنها می توانم به صراحت بگویم تعطیلات بی تأثیر که نتیجه معکوس آن در کشور یک انفجار کرونایی را به زودی رقم خواهد زد. در حال حاضر وضعیت کرونایی در کشور به گونه ای است که خبر می رسد ۹ کرونایی فقط در یک خانه بستری شده اند. افزایش تعداد بیماران بدحال کرونا و کمبود تخت ویژه در استان ها و شهرهای کشور از جمله: تهران، مشهد و خوزستان و کرمان به وضعیت فاجعه بار و فوق بحرانی کرونا در کشور دامن زده است. افزایش ۶۰ و ۸۰ درصدی فوتی ‌ها در تعدادی از شهرها و استان های کشور گواه این ادعا می باشد. تعطیلات ۶ روزه کرونایی در کشور تنها شوخی با قرنطینه و تعطیلی در علم اپیدمیولوژی بود. تعطیلات اخیر در حقیقت آبروی قرنطینه را برد. افزایش ۶۴ درصدی تردد خودرو در جاده‌ها و افزایش مسافرت ها و ترافیک سنگین در مسیر بازگشت سفرهای مردم در جاده های بین راهی کشور و حضور هر چه بیشتر مردم در عزاداری ها و دسته جات و مراسم عزاداری در پایان دهه اول محرم آن هم بدون رعایت فاصله اجتماعی برای ویروسی که در فضای باز و در بین رهگذران منتقل می شود و در نهایت استفاده هر چه بیشتر مردم از وسایل حمل و نقل عمومی مثل مترو و اتوبوس های بی آرتی از دستاوردهای تعطیلات نصفه و نیمه در کشور بود. این در حالی است که  طی مدت کمتر از یک هفته، ۵٠٠ میلیارد تومان از محل تحمیل جریمه ‌های ترددی به دست نهادهای حاکمیتی رسیده است، اما واردات واکسن همچنان در هاله ‌ای از ابهام قرار دارد.

*یعنی می فرمایید که پروتکل های بهداشتی در مراسم عزاداری و دیگر تجمعات رعایت نشد؟

در شرایطی که روزانه تنها براساس آمار رسمی، صدها نفر بر اثر ابتلا به کرونا در ایران جان می ‌بازند و ده ‌ها هزار نفر به این بیماری مبتلا می‌ شوند، تعطیلات کرونایی در کشور شوخی با عملیات قرنطینه علیه کرونا بود و تنها آبرو و اعتبار قرنطینه در عملیات مبارزه با بیماری های عفونی از جمله بیماری کرونا را بر باد داد! در روزهای به اصطلاح قرنطینه و تعطیلی، هرگونه دسته روی محلی و عزاداری در محیط های بسته ممنوع اعلام شد و تنها عزاداری در فضاهای باز به شرط رعایت پروتکل های بهداشتی کرونا مجاز دانسته شد. این در حالی است که همانگونه که پیش تر مطرح گردید پروتکل در مراسم های مناسبتی از جمله عزاداری ها معنی و مفهومی نداشته و یا باید مراسم ها برگزار نشده یا با وجود برگزاری مراسم ها انتظار عمل به پروتکل و شیوه نامه های ابلاغی را نداشت. متأسفانه تعطیلی اخیر حداقل منتهی به شلوغی و ازدحام مراسم های عزاداری در روزهای پایانی دهه اول محرم گشت و نه تنها دسته روی و عزاداری در فضاهای بسته وجود داشت، بلکه مراسم عزاداری و نماز ظهر عاشورا در تمامی نقاط کشور بدون فاصله گذاری اجتماعی و استفاده نسبی از ماسک برپا شد. معلوم نیست چرا در این مراسم ها کرونا وجود ندارد اما کرونا در مسافرت ها و ترددهای بین شهری با وجود استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی و اختصاصی و نه استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی وجود دارد؟! با وجود چنین رویکردی نسبت به تعطیلات و قرنطینه از هفته دیگر پیک بعدی کرونا شروع می شود. در پیک ششم آنچه به نظر می رسد اهمیت داشته باشد ترکیب سویه های جهش یافته دلتا با لامبدا است که نه تنها عملاً «فاصله گذاری اجتماعی» بی اثر خواهد بود، بلکه وضعیت بیماری و کشور به سمت «فرار از اجتماع» تغییر جهت خواهد داد.

*پس مثل اینکه مقامات سلامت کشور وضعیت کرونایی را طور دیگری جلوه می دهند و اعلام می کنند که آمارها کاهشی بوده است و وضعیت به سمت پایداری حرکت می کند.

این حرف ها و صحبت ها خواب و خیال است. اگر منظور آقایان و خانم ها در وزارت بهداشت و درمان و ستاد ملی کرونا این است که پیک پنجم تمام نشده، ایران به سمت پیک ششم حرکت می کند من حرف های آن ها را می پذیرم. بله، نسبت به فاجعه پیک ششم در کشور، وضعیت موجود پایدار و رضایت بخش است! آیا مرگ ٣١ نفر در یک روز و تنها در آذربایجان غربی یا افزایش فوتی ‌های کرونا در تهران تا دو و نیم برابر یا حفر گورهای دسته جمعی با بیل مکانیکی در خوزستان یعنی پایداری وضعیت موجود؟! چرا مقامات سلامت کشور در ستاد ملی کرونا و وزارت بهداشت و درمان و آن دو نفری که در روابط عمومی سازمان غذا و دارو و بخش مشاوره وزیر بهداشت و درمان حضور دارند اجازه مصاحبه با کارشناسان و پزشکان مستقل و غیردولتی را به رسانه های رسمی و دولتی نمی دهند و آن ها را در این رسانه ها تحریم و ممنوع المصاحبه کرده اند. علاوه بر آن، این کارشناسان و پزشکان را در پیج های رسمی خود در توئیتر و اینستاگرام بلاک کرده اند و اجازه درج هیچ نظر و کامنتی را مخالف نظرات خود نمی دهند تا وضعیت واقعی و حقیقی کشور و چرایی کنترل نشدن بیماری کرونا در ایران فاش نشود. آنچه مردم در حال حاضر در رسانه های رسمی و دولتی ایران به نام کرونا و مدیریت کرونا می بینند و می شنوند بیشتر سرگرمی و قصه است و تنها نظرات طرح شده، اشاعه دهنده کرونا در کشور است، و چه بسا تاکنون پس از حدود دو سال از ورود ویروس به ایران این چنین بوده است و اگر بنا به کنترل و مهار ویروس کرونا با تیم و باند فعلی دولتی می بود، این کار تاکنون انجام می گرفت.

مسئولان حرف‌ هایی بر زبان می آورند که معلوم است نه ویروس را می ‌شناسند و نه اپیدمی را.  قاسم جان بابایی، معاون درمان وزیر بهداشت و درمان ایران مدعی شده است که «در چند روز گذشته شاهد ثبات در روند بیماری کرونا بوده‌ایم و حدود ۵۰ هزار بیمار در مراکز درمانی کشور بستری هستند و حدود ۳۰ هزار نفر هم خدمات سرپایی دریافت می‌کنند.» اما سخنان این مقام سلامت کشور در حالی بیان شده است که شواهد و مدارک دریافتی از شهروندان در ایران حکایت از این دارد که وضعیت کرونا در کشور از حالت پاندمی خارج شده است و به حالت سونامی تغییر وضعیت داده است. همچنین بر اساس آمار وزارت بهداشت و درمان ایران، تعداد قربانیان کرونا از مرز صد هزار نفر گذشته است؛ این در حالی است که شماری از مقامات بهداشتی و سلامت کشور آمار واقعی را چند برابر آمار رسمی می‌دانند. ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت و درمان هم گفته که «متاسفانه در هفته گذشته ۲۳۰ هزار آزمایش و تست کرونا در کشور داشتیم که به اضافه مواردی که بدون تست مبتلا می‌شوند، ۲۲۰ هزار نفر از مردم ایران روزانه به بیماری کووید ۱۹ مبتلا می‌شوند. همچنین پیش ‌بینی می ‌شود که شمار فوتی ‌ها نیز طی روزهای آینده روند صعودی نسبی داشته باشد.»

*به نظر می رسد همه کشورهای دنیا به زندگی عادی برگشتند و تنها ایران مانده است که در پیک ‌ها و امواج کرونا بالا و پایین می رود و روزانه دست کم ششصد نفر کشته می دهد. واقعا آقای دکتر چرا به این نقطه رسیدیم؟

با ورود ویروس کرونا و به طور ویژه سویه دلتا در کشور و اتخاذ برنامه های هدفمند جهانی در راستای کنترل پاندمی دلتا، حکومت جمهوری اسلامی ایران نشان داده است که عملاً هیچگونه استراتژی اعم از پیشگیری، درمان و ایمن سازی نسبت به پیک پنجم بیماری در دستور کار نداشته است و تنها سعی در امنیتی نشدن فضای کشور از طریق تهدید و تطمیع رسانه ها و تحریک خبرنگاران و رسانه های رسمی و دولتی در داخل ایران به طرد و حذف کارشناسان و پزشکان مستقل و منتقد و مخالف وضع موجود کرونایی کشور از روند اطلاع رسانی شفاف کشور را داشته است. در راستای امنیتی نشدن فضای جامعه حتی حدود یک هفته است که چند وکیل دادگستری و فعال مدنی به دلیل قصد خود در شکایت علیه اوضاع نابسامان شیوع کرونا و وضعیت توزیع واکسن بازداشت شده ‌اند. این اقدامات امنیتی در حالی است که ابتدا علیرضا زالی، فرمانده ستاد کرونای تهران و سپس سعید نمکی، وزیر بهداشت و درمان، انتشار اخبار دروغ در سطح جامعه و تحویل گزارشات غلط و نادرست به سازمان بهداشت جهانی را تأیید نمودند. البته قبل از اظهار چنین سخنانی از سوی این دو مقام سلامت ایران، من در مجموعه مصاحبه های خود در «روزنامه اقتصاد پویا» به طور شفاف به وضعیت کرونا و نحوه پرداختن به مدیریت آن در سطح کشور به صراحت پرداختم و حتی همزمان با کمبود واکسن و اجرای واکسیناسیون قطره چکانی کرونا، شخص اول کشور یعنی آیت الله خامنه ای، رهبر ایران نسبت به عقب نشینی از حکم حکومتی ممنوعیت واکسن های خارجی معتبر مانند فایزر و مدرنا خطاب قرار گرفت و از سازمان بهداشت جهانی و جامعه جهانی برای ورود به ماجرای کرونا در کشور استمداد خواسته شد و پس از آن بود که کمپین های درخواست کمک های جهانی به مردم ایران از سوی شخصیت های پرنفوذ و مطرح سیاسی و اجتماعی در خارج و داخل ایران به راه افتاد. سرانجام نیز مقام رهبری در یک حرکت پسندیده و مؤثر پذیرفتند که واکسن های خارجی معتبر به کشور وارد شود و تا آنجا که من اطلاع پیدا کردم آیت الله رئیسی، رییس جمهور نیز پیگیر ماجرای ورود واکسن های آلمانی فایزر از طریق منابع معتبر و مطمئن به کشور هستند.

*صحبت از سازمان جهانی بهداشت شد؛ مثل اینکه گزارش قبلی سازمان بهداشت جهانی بازنگری شد و ایران را نقطه آلوده جهان از نظر کرونا نامیده است.

سرانجام سازمان جهانی بهداشت پس از اینکه در گذشته مقامات وزارت بهداشت و درمان ایران عنوان می کردند که کشور ایران جزء کشورهای برتر در مقابله با بیماری کرونا است و این سازمان تأیید می نمود، نسبت به تجدید نظر در گزارش قبلی خود درباره مدیریت کرونا در ایران پرداخت و طی بیانیه ای در روزهای سونامی کرونا و کشتار دسته جمعی ایرانیان لب به اعتراف گشود و ایران به عنوان آلوده ‌ترین نقطه دنیا به کرونا در دو هفته گذشته معرفی شد. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، روند صعودی ابتلا به کرونا در هفته ‌های اخیر سبب شده است ایران آلوده ‌ترین نقطه به کرونا در دنیا معرفی شود. کند بودن روند واکسیناسیون از یک سو و کاهش رعایت پروتکل ‌های بهداشتی از سوی دیگر دلیل اوج‌گیری کرونا در کشور مطرح شده است. سازمان بهداشت جهانی در حالی نسبت به گستردگی شیوع کووید -۱۹ در جمهوری اسلامی ایران خبر داده است که نسبت به تأثیر بیماری بر زندگی و وضعیت معیشت مردم ابراز نگرانی کرده است. به نظر می رسد سازمان جهانی بهداشت هشدار می دهد که با پیشرفت بحران کرونا در ایران، این کشور غیر قابل زندگی است.