روزنامه «اقتصاد پویا» درخصوص آخرین تحولات بیماری کرونا در ایران، نظرات دکتر محمدرضا محبوب فر، کارشناس و پژوهشگر حوزه بهداشت و سلامت و عضو پیوسته مجامع علمی سلامت را جویا شده است که در ادامه می خوانید.
* مثل اینکه علیرغم تبلیغات وسیع دولتی درخصوص جشن واکسیناسیون و کنترل کرونا، بار دیگر بحث پیک ششم بیماری به میان آمده است. وضعیت فعلی بیماری کرونا در کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
درخصوص نحوه واکسیناسیون در جامعه ای که اولا حداقل ۴۰ درصد تاکنون به دلایل مختلف واکسن دریافت نکردند و ثانیا واکسیناسیون از طریق واکسن هایی که یا حداقل های استاندارد سازمان جهانی بهداشت را دارا هستند یا اینکه اصلا مجوزهای مربوطه از سازمان بهداشت جهانی و مجامع سلامت در ایالات متحده و اتحادیه اروپا را دریافت نکردند، نمی توان خوشبین بود. من معتقد هستم درخصوص بیماری کرونا در کشور زور سیاست بر سلامت غلبه پیدا کرده است و اگر در دولت گذشته بیماری دیده می شد و آمار بیماری متفاوت با امروز بیان می شد، بیماری در دولت جدید دست کم گرفته می شود و عادی انگاری ها درخصوص کرونا افزایش یافته است تا آنجا که بدون اینکه داده ها و آمار خام بیماری از حالت طبقه بندی شده و محرمانه خارج شود، صحبت از این می شود که بیماری کرونا روند کاهشی داشته است یا اینکه بیماری یک سوء تفاهم است و چنین بیماری از ابتدا موضوعیت نداشته است. اگر بیماری در جامعه سوء تفاهم است پس این حجم عظیم بیماری و تلفاتی که در کشور و سراسر دنیا اتفاق افتاد چه بوده است؟! اگر بیماری سوء تفاهم بوده است و واکسیناسیون انجام شده است چرا همچنان بیماری تعداد زیادی را مبتلا می کند و به کام مرگ می کشاند و بخش های مراقبت ویژه خلوت نمی شود؟!
یک نکته جالب درخصوص وضعیت بیماری این است که براساس آخرین رنگ بندی نقشه جغرافیایی کشور در اپلیکیشن ماسک، با عبور اکثر نقاط کشور از قله پیک پنجم و نزولی شدن روند بستری، اکثر نقاط کشور از وضعیت قرمز خارج شدند ولی همچنان آمار بیماری و مرگ و میر بالا است. استان های غربی کشور که پیش تر پیک پنجم را پشت سر گذاشته بودند اکنون وارد پیک پنجم شده اند. راهپیمایی و مراسم اربعین و اتفاقات در دو سوی مرزهای ایران و عراق باعث و بانی چنین روندی در غرب کشور است. در استان آذربایجان غربی شهرستان های سردشت و مهاباد، در استان کردستان شهرستان های سنندج، مریوان و در استان کرمانشاه شهرستان های پاوه، جوانرود و سرپل ذهاب وارد پیک ششم بیماری شده اند و در وضعیت قرمز به سر می برند.
بالا بودن آمار ابتلا و مرگ های ناشی از کرونا در کشور و در برخی استان ها از آثار پیک پنجم و پیک ششم کرونا است. پیک پنجم از قله عبور کرده است اما مجددا روند ابتلا صعودی شده است که این از آثار پیک ششم است. درخصوص پیک چهارم بیماری هم در دولت گذشته چنین روندی از بیماری مشاهده شد اما مقامات سلامت کشور دیر اطلاع رسانی کردند و به دلایل سیاسی و اقتصادی اجازه ندادند که اظهارات و صدای کارشناسان و متخصصین مستقل حوزه بهداشت و درمان در رسانه ها شنیده شود تا اینکه پیک پنجم کرونا ناشی از سویه دلتا در کشور سر باز کرد و تلفات عظیم و حجیم بیماری اتفاق افتاد. درخصوص پیک ششم بیماری نیز فاجعه پیک پنجم در حال تکرار شدن است با این تفاوت که پیک ششم کرونا حاصل ترکیب سویه های دلتا و لامبدا و مو و ویروس آنفلوآنزا است، ضمن اینکه سرمای هوا و آلودگی بی سابقه هوا که در پاییز و زمستان اتفاق می افتد، شرایط را برای شیوع کرونا سهل تر و آسان تر خواهد کرد.
البته چنین پیش بینی بر اساس واردات واکسن های معتبر خارجی به کشور و میزان واکسیناسیون و همچنین عادی گرفته نشدن کرونا و انجام اقدامات بهداشتی و رعایت پروتکل ها از سوی جامعه و در نظر داشتن برنامه های بیماریابی و قرنطینه از سوی حاکمیت، متغیر است. اما با روند فعلی واکسیناسیون و واکسن هراسی که در جامعه ایجاد شده است و همچنین ارائه آمارهای غیرواقعی و نجومی از پوشش واکسیناسیون و جازنی ۷۰ درصدی واکسیناسیون به جای رقم ۲۰ درصدی و اختلاف ۵۰ درصدی آمار واکسیناسیون و نیز عادی سازی که در جامعه اتفاق اتفاق افتاده است، نمی توان امیدی به آینده بیماری و دو رقمی شدن مرگ ها و کاهش آمار بستری شدگان داشت. این را باید در نظر داشت که تزریق واکسن به تنهایی مشکل بیماری را مرتفع نمی کند و رعایت دستورالعمل های بهداشتی و بازنگری پروتکل های بهداشتی قبلی باید جدی گرفته شود.
طبق آمار اعلام شده از سوی دولت تاکنون ۱۷ میلیون نفر در کشور هر دو دوز واکسن کرونا را دریافت کرده اند و می توان در خوشبینانه ترین حالت، پوشش واکسیناسیون جمعیت کشور را ۲۰ درصد و نه ۵۰ و ۷۰ درصد اعلام کرد. ایران فرصت واکسیناسیون را از دست داده است و میزان زمان باقی مانده تا تکمیل شدن روند واکسیناسیون در کشور اندک است و باید فکری به حال واکسن هراسی در جامعه و تعداد قابل توجه واکسینه نشده ها کرد. ارعاب و تهدید جامعه و اجباری شدن واکسیناسیون با سبد محدود واکسیناسیون نمی تواند نتایج مثبت و واقعی در تشدید سرعت واکسیناسیون به دنبال داشته باشد. باید واکسن های معتبر خارجی مثل فایزر و مدرنا و بیونتک وارد کشور شود. متاسفانه واکسیناسیون در کشور محدود به چند واکسن موجود شده است و نمی توان اعلام کرد بهترین واکسن، قابل دسترس ترین واکسن در کشور است. اتفاقا شنیده شده است که افرادی در ساختار سلامت کشور و برخی نهادهای مدیریتی کرونا در کشور که چنین تئوری را مطرح کرده اند خود واکسن های دیگری تزریق کرده اند.
*درخصوص واکسن های موجود صحبت به میان آوردید. آیا واکسن ها تاکنون عوارضی هم در کشور داشته اند؟
افزایش بیماری های قلبی و عروقی در ایران در دوران کرونا و پس از تزریق واکسن در کشور هشدار دهنده است. مبتلایان بهبود یافته از کرونا از باقی ماندن عوارض بیماری همواره گله و شکایت داشته اند. درخصوص رقم ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا پس از تزریق واکسن باید اطلاع رسانی شفاف صورت گیرد و مقامات سلامت کشور به صرف تمرکز روی واکسیناسیون جمعیت کشور نباید از این مسئله غافل شوند. عوارض دیگری پس از تزریق واکسن مانند فلج شدگی بخشی از صورت و مناطق دیگری از بدن وجود داشته است. به نظر من یا باید نسبت به واردات واکسن های معتبر به کشور و واکسن هایی که کمترین عارضه را داشته اند اقدام کرد یا با توجه به اینکه واکسن های موجود در مرحله آزمایش و تزریق اضطراری هستند تاکیدی بر واکسیناسیون اجباری نداشت و صرفا دستورالعمل ها و پروتکل های بهداشتی را برای جامعه سفت و سخت گرفت. در این خصوص باید به جامعه اطلاع رسانی شود و جامعه را آگاه و نه تهدید کرد و پروتکل های قبلی را نیز باید با توجه به سویه های جدیدتر ویروس بازنگری کرد
*با این شرایطی که توصیف نمودید، به نظر پیک ششم کرونا خانمان برانداز خواهد بود. اکنون چه باید کرد؟
متاسفانه از همان ابتدای ورود کرونا به کشور شاهد تجاوز سیاست به عرصه سلامت عمومی جامعه بوده ایم و چنین نگاهی به بیماری همچنان در دولت جدید تداوم پیدا کرده است. باید این پرسش را مطرح کرد که چرا با وجود واکسیناسیون ۲۰ درصدی جامعه تا این حد نسبت به کرونا در جامعه عادی انگاری صورت می گیرد؟! اگر بنا می بود که غائله کرونا به این نقطه ختم شود پس چرا یک میلیارد دلار برای ساخت واکسن و کنترل بیماری هزینه شد؟! با وجود هشدارها نسبت به شروع پیک ششم پاندمی کرونا در کشور، حکومت تصمیم جدی برای تعطیلی و قرنطینه حداقل استان های غربی کشور که به رنگ قرمز درآمده اند نمی گیرد و اماکن عمومی و پرجمعیت به اسم واکسیناسیون همگانی آن هم تا حد ۲۰ درصد در سرتاسر ایران باز و تردد در آن ها آزاد است. آنچه مسلم است؛ تداوم وضعیت فعلی در ساختار سلامت کشور پذیرفتنی نیست و اشتباهات دولت قبلی تا چندین برابر در دولت جدید در حال تکرار شدن است. بیشتر از دو ماه دیگر برای پایان کرونا و بازگشت به حالت عادی زندگی و اقتصاد فرصت باقی نیست. بنابراین تا دیر نشده است باید مهلت یک ماهه برای اصلاحات ساختاری در نظام سلامت کشور تعیین کرد!
Saturday, 20 April , 2024