استقبال مقامات پاکستانی از رییس شورای عالی مصالحه ملی و نقل قول رسانه‌های افغانستان از عبدالله عبدالله که دیدارهای دیروز خود با مقامات پاکستانی را موثر خوانده بود، خوشبینی نسبت به موفقیت این سفر را در اذهان دو طرف شکل داده است.

تنش در روابط کابل و اسلام آباد از زمان تأسیس دولتی به نام پاکستان شکل گرفته و تا امروز به شکلی در لایه‌ها و سطوح مختلف روابط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی خود را نشان داده است.

ادعای مالکیت افغانستان بر بخشی از آن سوی خط فرضی دیورند بین دو کشور، مایه اصلی تنش بوده که خود را در بخش های دیگر روابط دو کشور از جمله اتهام حمایت از مخالفان یکدیگر تا درگیری مرزی و فراز و فرود روابط سیاسی نشان داده است.

با این همه، سیاستمداران دو کشور بر ضرورت بهبود روابط در بخش های مختلف و کاهش تنش و اعتمادسازی تأکید دارند که می توان بر اهمیت آن پی برد.

در کنار خوشبینی‌های تازه برای ایجاد اعتماد و حمایت پاکستان از صلح افغانستان، برخی آگاهان روابط را پچیده‌تر از آن می بینند که در یک سفر و چند سخن تشریفاتی بتوان از کنار چالش‌های آن به راحتی گذشت.

برخی رسانه‌های افغانستان امروز سه شنبه به نقل از عبدالله عبدالله رییس شورای عالی مصالحه ملی نوشتند که وی گفت‌وگوهای دیروز خود با مقامات پاکستان را بسیار موثر خوانده است.

رییس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان و وزیر خارجه پاکستان در دیدار روز گذشته خود تأکید کردند که جنگ این کشور راه حل نظامی ندارد و باید از راه حل سیاسی بر آن نقطه پایان گذاشته شود.

عبدالله در این دیدار تأکید کرده است که صلح افغانستان نه تنها به نفع منطقه بلکه فراتر از آن است و تأمین ثبات در این کشور می تواند باعث توسعه اقتصادی منطقه بویژه پاکستان شود.

«محمدعمر داودزی» نماینده ویژه رییس جمهوری افغانستان در امور کشورهای منطقه نیز روز گذشته اظهار خوش‌بینی کرده بود که این سفر آنها به پاکستان موثر خواهد بود و موجب تغییرات مثبت خواهد شد.

برخی کارشناسان در افغانستان معتقدند که در چنین شرایطی دعوت نخست وزیر پاکستان از عبدالله به عنوان چهره شاخص در میان سیاست‌مداران که در گذشته تاحدودی علیه پاکستان بوده و طی ۱۲ سال اخیر هیچ سفری به آن کشور نداشته، مهم و قابل تأمل است.

در ضمن، دولت پاکستان این بار با چاپ تابلوهای تبلیغاتی به زبان‌های فارسی و پشتو با شعارهایی مبنی بر اینکه امنیت و صلح افغانستان به معنی امنیت و صلح پاکستان است، تاحدودی برخورد متفاوتی با مقامات افغان کرده است.

در همین حال، شماری از سیاست مداران افغانستان باور دارند که با توجه به گذشته‌ روابط دو کشور اعتماد کامل بر پاکستان دشوار است و اگر پاکستان در سیاست خود تغیر بنیادی داده باشد، این امر امکان پذیر است.

«احمدسعیدی» دیپلمات سابق افغانستان در پاکستان می گوید که دولت افغانستان با بن بست گفت‌وگوی صلح در دوحه مواجه شده و اکنون دل به سفر عبدالله و از آن طرف دعوت از عمران به کابل بسته است که بتواند تا حدودی این بن بست را بشکنند.

وی می‌گوید: سفر عبدالله به پاکستان، می ‌تواند با امید و چالش‌هایی همراه باشد، زیرا در این شرایط حساس تاریخی، سخت می توان به نیت واقعی پاکستان پی برد.

سعیدی تأکید می کند که اگر به گذشته‌ پاکستان نگاه کنیم، امیدی به بهبود روابط نمی‌رود مگر این‌که در سیاست پاکستان در برابر افغانستان تغییری ایجاد شده باشد که احتمال آن نیز اندک است.

عبدالطیف نظری استاد دانشگاه و کارشناس روابط بین الملل هم در این رابطه می‌گوید: پاسخ به این سوال استراتژیک زمانی که قطر به کانون تعیین  آینده مناسبات قدرت در افغانستان تبدیل شده، نیاز به نگاهی چند بعدی و چند وجهی دارد.

وی می‌افزاید: بررسی‌ها نشان می دهد که روابط افغانستان و پاکستان پیچیده، سخت، پر معما، نزدیک و در عین حال پر تنش است. به همین دلیل، آینده این روابط نیز چندان روشن نیست. چرا که از یک طرف ابهام های گوناگونی در مورد ماهیت و سرانجام ترکیب قدرت سیاسی در کابل وجود دارد و از طرف دیگر سرنوشت مجادلات و کشمکش‌های روند صلح دوحه دقیقا مشخص نیست.

به باور نظری، عادی سازی روابط بین افغانستان و پاکستان باید شامل توافقاتی در مورد مسائل ژئوپلتیک بین دو کشور نیز باشد. 

وی افزود: شرط اولیه پایان تنش در روابط کابل و اسلام آباد، برقراری صلح بین پاکستان و هند است. منافع هند در افغانستان هرچه که باشد، تا زمانی که خصومت‌ها بین هند و پاکستان حل نشده است، شک و سوء ظن اسلام آباد را به دنبال خواهد داشت.

این آگاه سیاسی اظهار داشت که هرچند قدرت انعطاف و ظرفیت چرخش نخبگان پاکستانی را نباید دست کم گرفت، اما به نظر می رسد آینده این روابط روشن نیست. آنچه روشن است پیچیدگی، سختی و پرچالش بودن زندگی استراتژیک در دنیای بعد از جنگ سرد برای همه بازیگران از جمله برای افغانستان و پاکستان در روابط دو جانبه و چند جانبه می باشد.

روزنامه اطلاعات روز هم در این مورد می نویسد که بدون همکاری صادقانه‌ کشورهای منطقه از جمله پاکستان، مذاکرات صلح به نتیجه‌ مطلوب نمی ‌رسد.

این رسانه افغان ادامه می‌دهد: از این لحاظ عبدالله با دو مانع جدی و متغیر وابسته در داخل و منطقه روبه‌روست: پراکندگی سیاسی در داخل و کشورهایی‌ که منافع‌شان را در ادامه منازعه‌ در افغانستان جست‌وجو می‌کنند.

اطلاعات روز می افزاید: آغاز مذاکرات صلح در قطر نشان داد که بار دیگر یک اجماع منطقه‌ای و جهانی پس از نشست بُن درباره‌ افغانستان شکل گرفته است. همه از حل مسالمت‌آمیز جنگ افغانستان و تحقق صلح و ثبات در کشور سخن می‌رانند. حمایت وسیع بین‌المللی از موضع و جهت‌گیری حکومت افغانستان مبنی بر حفظ دستاوردهای ۱۹سال گذشته از طریق سیاسی برای افغانستان فرصت‌های بزرگی را فراهم کرده است.

این منبع نوشته است: عبدالله با استفاده از دیپلماسی فعال و چندجانبه باید مانع قدرتمندشدن جبهه‌ مخالف صلح در منطقه و گسترش فعالیت‌های آن‌ها در میان سیاست‌مداران و مردم افغانستان شود.

اطلاعات روز می افزاید که برد افغانستان در تقویت، اقناع و ترغیب کشورهای منطقه و جهان در حمایت از روند صلح افغانستان است. اگر حمایت بین‌المللی حفظ و تقویت شود، مخالفان توافق صلح با طالبان نمی‌توانند این روند را به چالش بکشانند.

براساس گزارش‌ها، عبدالله عبدالله پس از بازگشت از اسلام آباد، سفرهای خود به کشورهای منطقه و دیگر همسایه‌ها را نیز ادامه خواهد داد تا بتواند حمایت همه جانبه از روند صلح این کشور را مستحکم‌تر سازد.