پاتوق معتادان اتوباني در تهران يا شهرهاي بزرگ و پرآسيب، معضل تازه شهرهاست. البته موادفروشان هم همپاي آنها در يك ه مزيستي مسالمت‌آميز، چرخه فروش و مصرف مواد را در دست گرفته اند، البته اين تمام ماجرا نيست، حضور اين دسته از معتادان نه تنها چهره‌اي زشت به شهر داده بلكه امنيت بسياري را هم تهديد مي‌كند، چراكه از طريق شيوه‌هاي جديد فريبكاري و سوءاستفاده از ترحم و سادگي رانندگان، يك باره وارد عرض خيابان و معابر بزرگراهي مي‌شوند و براي رانندگان مزاحمت درست مي‌كنند.

در یك طرف اتوبان دوبانده اعتیاد در ایران انبوهی از معتادان وجود دارند كه پشت سر هم صف كشیده‌اند، بوق می‌زنند، سبقت می‌گیرند و دانسته یا ندانسته با سرعت به سمت دیوار بلند انتهایی آن می‌تازند اما در طرف دیگر آن معتادان كمی هستند كه گهگاه مسیر خود را عوض می‌كنند و برای بازگشت به زندگی سالم تغییر مسیر می‌دهند اما از این تعداد اندك نیز بسیاری دوباره به همان مسیر شلوغ قبلی بازمی‌گردند.

مونا ربیعیان/«باید این واقعیت اجتماعی را پذیرفت که عده‌ای بیرون از خانه و در گرمخانه‌ها یا در پاتوق‌ها زندگی می‌کنند.» این موضوع را شرط اول و لازم برای تحلیل ماجرای حضور معتادان در داخل شهر می‌داند و این مسأله را مطرح می‌کند که چرا این افراد به جای گرمخانه، مثلا کانال‌های آب شهری یا زیر پل‌ها و حتی گورها را برای شب‌مانی انتخاب می‌کنند؟: «اولین مسأله جانمایی شلترها یا همان گرمخانه‌هاست، این مکان‌ها باید درجایی که محل رفت‌وآمد و کار این معتادان است، در نظر گرفته شود، اما مسأله‌ای که وجود دارد این است که شهرداری براساس امکاناتش، این شلترها را راه‌اندازی می‌کند. از آنسو، واکنش مردم محلی به حضور چنین شلترهایی است. آنها نمی‌خواهند در محله‌شان چنین مکان‌هایی راه‌اندازی شود.»

جمع اوری معتادین راهی دشوار اما ممکن

مجید ابهری آسیب شناس اجتماعی درخصوص معتادین بی خانمان که یکی از معضلات جامعه امرز هستند به خبرنگار ما گفت: معتادین بی خانمان و اصولا افراد بی خانمان در زمستان ها همواره به عنوان یکی از آسیب های اساسی اجتماعی مطرح می گردد. در میان بی خانمان ها افراد معتاد مشکل اساسی جامعه می باشد متاسفانه اغلب برنامه ریزی ها برای ساماندهی این بخش از هموطنان بیشتر جنبه شعاری و نمایشی داشته است. فقد در دوران شهردای قالیباف ساماندهی اساسی در حق معتادان متجاهد یا بی خانمان صورت گرفت و با ایجاد مراکز بهاران در مناطق ۲۲ گانه شهرداری ها بخشی از مشکلات این افراد حل و فصل شده بود.

وی در ادامه اظهارداشت: برای حل  مشکلات این افراد از هرگونه برخوردشعاری احساسی و نمایشی باید خودداری کرد چرا که برخی از این افراد بین ۵۰ تا ۱۲۰ مرتبه ترک کرده و دوباره به چرخه اعتیاد بازگشته اند اولین مسئله بررسی این مشکل است که چرا بعداز این همه دفعات متعدد ترک این افراد به چرخه اعتیاد باز می گردند نکته دوم ساماندهی آنان است ما بانگ اطلاعات جامعه در زمینه این افراد نداریم بانگی که حاوی” سن، نوع اعتیاد، بیماریهای جانبی،محل اقامت، متاهل یا مجرد بودن آنها و…. ” باشد وجود ندارد.

ساماندهی معتادین طرحی که از سال ۹۸ خاک میخورد

این آسیب شناس از طرحی که در سال ۹۸ نوشته شد اما اجرایی نشد بهره برداری کرد و گفت: در سال ۹۸ طرح جامعه ای برای ساماندهی این افرادتهیه شد که متاسفانه توجهی به این طرح جامعه و دقیق و علمی نشد و اینک هم باید بگویم که براساس تجریه ۴۰ ساله بنده در آسیب های اجتماعی این ساماندهی یعنی ساماندهی براساس احساس و مقطعی نتیجه ای نخواهد داشت.

معتادین الگوهای نامناسب برای نوجوانان و جونان

وی در ادامه اظهار داشت: اولین حرکت باید سرشماری دقیق باشد اینگونه افراد بیشتر در نواحی جنوب، جنوب شرقی و جنوب غربی پایتخت متراکم بوده اند و بسیاری از این افراد فقط شب ها از مخروب هایی که زندگی می کنند بیرون می آیند. برخی از این افراد حاوی ویروس اچ آی وی بوده که برای جامعه خطرناک می باشند باید توجه داشته باشیم که وجود این افراد در جامعه از نظر الگوهای رفتاری برای نوجوانان و جونان خطرآفرین بوده هم در جهت انتقال بیماریهای خطرناک برای جامعه تهدید می باشد.

مجید ابهری در ادامه راهکار را اینگونه بیان کرد: به نظر بنده باید تیم دانشگاهی و علمی متشکل از روانشناسان، آسیب شناسان، مددکاران تشکیل شده و به عنوان شواری برنامه ریزی بر کارها نظارت کنند سرشماری معتادین تفکیک نوع اعتیاد و مدت اعتیار و همچنین بیماریهای جانبی از یک سو و ایجاد مراکزی برای سم زدایی و جدایی از اعتیاد و سپس در گام دوم برای نگهداری و نظارت بر درمان انها همچنین مراقبت از ترک اعتیادآنها چرا که بسیاری از این افراد یک یا دوماه  بعداز ترک اعتیاد دوباره  به چرخه اعتیاد باز می گردند  و هزینه های کشور را به هدر می دهند بنابراین برخوردهای احساسی و شعاریهیچگونه مشکل گشا نخواهند بود.

شهرداری از الگوهای احساسی و شعاری دست بردارد

وی به شهردار تهران پیشنهادش را اینگونه بیان کرد: باید به شهردار تهران بگویم که افرادی وجود دارند که اطلاعات ئقیق و فنی در این زمینه دارند باید از آنها دعوت شود که برای نظارت و اعلام نظر در یک مرکز حاضرشوند و سپس با ایجاد یک مرکز نمونه برای جمع اوری بخشی از این افراد، تفکیک و ساماندهی آنان اقدام گردد و بعداز نتیجه گیری از الگو پردازی های مراکز دیگر برنامه ریزی شود این مراکز باید توسط سازمان های غیر دولتی که شناسنامه دار و شناخته شده هستند و خدمت گذار هستند واگذار گردند در این زمینه هم افراد فرصت طلب و سودجو وجود دارد که فقط به قکر منافع شخصی خود هستند باید مراقب بود که این مراکز به افراد شناخته شده و معنقد واگذار گردد در این صورت می توان نتایج مطلوبی از این موضوع گرفت در غیر این صورت فقط اتلاف هزینه ها و بازگشت به نقطه اول خواهد شد.

این آسیب شناس اجتماعی در پایان اظهارداشت: بعداز سم زدایی و رواندرمانی بسیاری از این افراد در زمان سلامت خود دارای شغل و حرفه ای بوده اند باید به شغل خود بازگردند انهایی که هیچگونه تخصص و شغلی ندارند تحت آموزش های فنی و حرفه ای قرار گرفته و در غالب تعاونی های گروهی برای آنها اشتغالزایی گردد همانگونه که در گذشته اجرا شده بود در غیر این صورت با سیاسی بازی و شعار نمی شود گامی در جهت حل این مشکل برداشته شود