شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه 8 می 2022 با تصویب قطعنامه پیشنهادی آمریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس که با 30 رای موافق و مخالفت چین و روسیه همراه بود نسبت به پیداشدن مواد هسته‌ای در سه مکان اعلام‌نشده در ایران ابراز نگرانی کرد و خواستار همکاری و شفاف‌سازی کامل تهران در این زمینه شد.

مونا ربیعیان/ ایران قبل از تصویب این قطعنامه تهدید کرده بود که دوربین‌های نظارتی «فراپادمانی» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک مرکز هسته‌ای این کشور را خاموش و فعالیت دستگاه اندازه‌گیری برخط سطح غنا و فلومتر (OLEM)، متعلق به این سازمان متوقف می‌شود.

پس از تصویب نیز وزارت امور خارجه ایران تاکید کرد که «بانیان این قطعنامه مستقیما مسئول تبعات بعدی هستند و پاسخ ایران قاطع و متناسب است». سرپرست نمایندگی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز نوشت: ایران حق دارد در سیاست و رویکرد خود در قبال آژانس بازنگری کند.

تصویب این قطعنامه و در پی آن واکنش عملی و بیانیه‌های شدید مقام‌های تهران باعث شد تا صاحب‌نظران و تحلیل‌گران مختلف نسبت به پیامدهایی مانند شکست مذاکرات وین، افزایش تحریم‌ها، ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و استفاده تروئیکای اروپایی از مکانیسم ماشه در برجام ابراز نگرانی کنند.

ماجرای قطعنامه علیه ایران

قطعنامه‌ای که پس از گزارش اخیر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تهیه شد. گروسی در آخرین گزارش خود اعلام کرده بود که اورانیوم غنی‌ شده ایران به ۱۸ برابر حد مجاز در برجام رسیده و همچنین مدعی شده بود که ایران در ارائه پاسخ‌های «معتبر فنی» به سؤال‌های آژانس درباره پیدا شدن مواد هسته‌ای در ایران طی سه سال گذشته ناکام بوده است. (گزارشی که ایران آن را نامتوازن و غیرمنصفانه خواند.

البته در هفته‌ای که گذشت گروسی سفری هم به فلسطین اشغالی داشت و با نفتالی بنت نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت‌وگو کرد. این سفر باز هم واکنش مقامات ایرانی را به همراه داشت و خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در پی سفر سؤال برانگیز مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سرزمین‌های اشغالی، درباره تضعیف بیش از پیش اعتبار آژانس هشدار داد.

ادعاهای گروسی درباره برنامه هسته‌ای ایران باز هم در بیانیه گروسی در روز دوشنبه و همزمان با آغاز به کار نشست شورای حکام مطرح شد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شد که ایران به آژانس درباره «سه مکان اعلام نشده» خود توضیح نداده است. در همین خصوص محمدرضا غائبی سرپرست نمایندگی ایران در سازمان ملل در وین و آژانس (چهارشنبه) ضمن سخنرانی در نشست شورای حکام با موضوع اجرای پادمان در جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: مکان‌هایی که در گزارش مدیرکل به آنها اشاره شده بر اساس ادعاهای ساختگی است که توسط رژیم بدخواه اسرائیل مطرح شده است. وی همچنین با بیان این‌که ایران به همه سؤالات آژانس به صورت محتوایی و دقیق پاسخ داده، گفت: آژانس با استناد به اطلاعات نامعتبر ارائه شده از سوی رژیم اسرائیل همه همکاری‌های ایران و این سازمان را تحت الشعاع قرار داده است.

* نماینده بیش از نیمی از جمعیت دنیا هستند از این قطعنامه حمایت نکردند

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین بعد از تصویب این قطعنامه در توئیتر نوشت: «شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه ایران که مورد حمایت آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا بود را به تصویب رساندند. نمایندگان ۳۰ کشور به این قطعنامه رأی موفق دادند، دو کشور (روسیه و چین) رأی مخالف و سه کشور (هند، لیبی و پاکستان) رأی ممتنع دادند. بر این اساس، کشورهایی که نماینده بیش از نیمی از جمعیت دنیا هستند از این قطعنامه حمایت نکردند.»

نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین بامداد پنجشنبه در صفحه توئیتر خود نوشت که تصویب قطعنامه علیه ایران هیچ کمکی نمی‌کند. اولیانوف با اشاره به بیانیه نمایندگی آمریکا در وین، گفت: «منطق پشت این [اقدام] کم و بیش قابل درک است. اما سوال اینجاست است که اولاً آیا این قطعنامه باعث بهبود همکاری بین تهران و آژانس اتمی می‌شود؟ و ثانیاً آیا به نهایی شدن مذاکرات وین کمک خواهد کرد؟ در هر دو مورد پاسخ‌ها منفی است. پس برای چه این قطعنامه را صادر کردید؟!»

از سوی دیگر، مقام‌های ارشد رژیم صهیونیستی نیز تصویب قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام را هشداری به تهران خوانده و خواستار اقدامات بیشتر علیه ایران از جمله بازگشت پرونده به شورای امنیت شدند.

قطعنامه شورای حکام به معنی تحریم دوباره نیست

فریدون مجلسی، دیپلمات سابق درخصوص قطعنامه شورای حکام به خبرنگار ما گفت: این قطعنامه به منزله تحریم های ایران نیست چرا که شورای حکام این قطعنامه را تحویل شورای امنیت می کند و در آنجا تصمیم نهایی گرفته می شود. با توجه به اینکه روسیه و چین و چند کشور دیگر رای مبتنی داده اند  اما ۳۰ کشور رای موافق داده است اما این دلیل نمی شود تا تحریم ها اجرایی شود با توجه به اینکه به رفتار ایران هم بستگی دارد منافع ملی یا منافع سیاسی در جریان باشد تا ایران به مسیر بین المللی برگردیم.

وی در ادامه بیان کرد: باید به این نکته اشاره کنم که شریعتمداری کیهان خط مشی دولت ها را تعیین می کنند اعلام کرده است که انرژی هسته ای مهم است با توجه به اینکه بعداز صحبت های شریعتمداری دولت تصمیم گرفت تا برخی از دوربین های انرژی های اتمی را بردارند تا مکانسیم ماشه اجرایی شود  مکانیسم ماشه همان کارهایی است که ایران در قبال کشورها انجام میدهد.

تحریم ها اینسری میتواند تحریم هوایی و دریایی باشد

این دیپلمات سابق در ادامه از قطعنامه های قبلی گفت: قطعنامه های قبلی به تحریم ها ختم شد و ایران دو جانبه اقتصاد را باخت چرا که تحریم های امریکا از یک سو و از سوی دیگر شورای امنیت بود اما این امر منافع ایران را به خطر خواهند انداخت و این سری می تواند تحریم های هوایی و دریایی باشد چرا که این امر باعث می شود تا جنگ نرم ایجاد کرده است.

بابک زنجانی ها ظهور خواهند کرد

وی راه مقابله کوپنی را بد دانست و  اظهارداشت: کوپن در زمان جنگ جوابگو بوده است که نفت ما بفروش میرساندیم اما در حال حاضر ایران نمی تواند نفت بفروشدبنابراین این راه به جز اینکه قاچاق را بیشتر خواهد کرد.

فریدون مجلسی درخصوص ایجاد بابک زنجانی ها گفت: همین امر باعث می شود تا بابک زنجانی ها ایجاد شود در این شرایط تجارت سری انجام خواهد شد بنابراین قاچاقچی سود خواهد برد و درحال حاضر که جنگ اقتصادی است این بهترین راه است همانطور که بابک زنجانی گفته است بسیج اقتصادی است باید در شرایط تحریم ها منتظر این رفتارها باشد این دور زدن تحریم ها باشیم.