شیوه جدید زندگی، در کنار مزایا، مشکلات متعدد جسمی و روانی را برای بشر به دنبال داشته که افزایش شیوع برخی بیماری‌ها نیز جزو همین مشکلات است؛ کبد چرب، که در سال‌های اخیر بارها و بارها از آن شنیده‌ایم، یکی از عوارض تلخ تغییر سبک زندگی به شمار می‌رود.

در سال‌های اخیر با تغییر سبک زندگی خصوصا تغییر در تغذیه، شاهد افزایش بعضی بیماری‌ها، به ویژه امراض وابسته به متابولیسم بدن هستیم، بیماری‌های غیرواگیری که بسیار مخاطره آمیز بوده و زندگی فرد مبتلا و خانواده او را تحت الشعاع قرار می‌دهد، کبد چرب، یکی از همین بیماری‌ها به شمار می‌رود. بیماری بسیار خطرناکی که همه گروه‌های سنی و جنسی را تهدید می‌کند.

صاحبنظران معتقد هستند که مشکلات جسمی در کنار مسائل روحی و روانی، در ماه‌های اخیر و به دلیل شرایط ناشی از شیوع کووید۱۹ و افزایش زمان ماندن افراد در خانه و کاهش تحرکات جسمی و فیزیکی، خصوصا در کودکان، بیشتر شده است.

کارشناس تغذیه واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز، با بیان اینکه کبد چرب در کودکان هم بروز می‌کند، گفت: شیوع کبد چرب در کودکان چاق نسبت به کودکان با وزن طبیعی، بالاتر است.

اعظم زمانی در گفت و گو با ایسنا افزود: با تغییر شرایط زندگی در دهه‌های گذشته بروز چاقی به صورت نگران کننده ای در بیشتر جوامع بشری رو به افزایش است و کودکان و نوجوانان نیز از این پدیده مستثنی نبوده اند.

او اضافه کرد: کبد چرب، بیماری خاموش در کودکان چاق تغییر شیوه زندگی به ویژه کاهش تحرک بدنی نقش موثری در افزایش ابتلا به این بیماری دارد؛ کبد چرب یکی از اختلالات مزمن کبدی است که همراه با تجمع چربی در کبد به میزان بیش از پنج درصد وزن کبد، ایجاد می شود؛ بی تحرکی، رژیم غذایی نامناسب، چاقی به ویژه چاقی شکمی، دیابت نوع دو و افزایش چربی خون از جمله مهم ترین علت های ابتلا به کبد چرب محسوب می شود.

زمانی ادامه داد: برخی بیماران مبتلا به کبد چرب، با وجود چاقی شکمی و مقاومت به انسولین، ممکن است وزن طبیعی داشته باشند، این گروه از بیماران از رژیم غذایی ناسالمی پیروی می کنند.

این کارشناس تغذیه با بیان اینکه کبد چرب، اغلب به شکل خاموش ایجاد شده و تداوم پیدا می‌کند، اضافه کرد: کبد چرب به ویژه در مراحل اولیه، نشانه ‌ای ندارد و زمانی که بیماری پیشرفت کند، علایمی همچون خستگی، کاهش وزن یا کاهش اشتها، ضعف، تهوع، گیجی، مشکل در تصمیم گیری و تمرکز، درد در مرکز یا سمت راست قسمت بالایی شکم و بزرگ شدن کبد را به همراه دارد.

زمانی بهترین راهکار را پیشگیری دانست و گفت: مواردی از توصیه تغذیه‌ای‌ست که والدین باید برای کودکان خود رعایت کنند؛ البته باید توجه داشت که عادات غذایی والدین روی فرزندان اثر بسیار عمیق و ماندگاری دارد.

وی اضافه کرد: مصرف نان‌های سبوس ‌دار مانند نان سنگک و نان بربری در رژیم غذایی کودک به جای نان ‌های بدون سبوس، محدود کردن مصرف انواع نوشیدنی شیرین، خصوصا نوشابه گازدار، آبمیوه صنعتی، شیرهای طعم‌دار، بیسکویت، کیک خامه‌ای، شکلات و بستنی و … از راهکارهای تاثیرگذار در پیشگیری از بیماری کبد چرب است.

زمانی توصیه کرد که استفاده از روغن های مایع مانند روغن زیتون، آفتابگردان و روغن ذرت به جای روغن های جامد، کره، مارگارین و چربی های حیوانی هم جزو توصیه‌های تغذیه‌ای مد نظر برای پیشگیری از بروز کبد چرب است.

این کارشناس تغذیه، جایگزین کردن غذاهای بخارپز، آب پز و تنوری به جای سرخ شده، استفاده از لبنیات کم چرب به جای لبنیات پُر چرب را نیز توصیه و اضافه کرد: کاهش مصرف سس مایونز و جایگزین کردن سس سالاد سالم با استفاده از ماست کم چرب، آبلیمو، سرکه یا آب نارنج و سبزی های معطر و روغن زیتون، جزو توصیه‌های تغذیه‌ای است.

زمانی با اشاره به اینکه کاهش مصرف خامه، سرشیر، پنیرخامه ای، کره، ماست پُر چرب و خامه ای، غذاهای سرخ شده هم می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به کبد چرب مفید باشد، تاکید کرد که بهترین نوشیدنی، آب سالم است، آب نه تنها عطش را از بین می‌برد بلکه بر حفظ سلامت بدن تاثیری مطلوب دارد.

او با بیان اینکه میان وعده، برای همه گروه‌های سنی خصوصا کودکان به دلیل قرار داشتن در سن رشد، اکیدا توصیه شده است، محدود کردن استفاده از میان وعده های غذایی با ارزش تغذیه ای کم، مانند فرآورده های غلات حجیم شده، شکلات، چیپس، پاستیل، چوب شور و آب نبات و دیگر تنقلات را توصیه کرد.

زمانی همچنین کنار گذاشتن یا محدود کردن مصرف انواع غذاهای آماده، خصوصا غذاهای پرچرب را یادآور شد و گفت: غذاها و تنقلات و میان وعده‌های سنتی، بهترین مواد مغذی برای هر فردی است که به دنبال سلامت جسم محسوب می‌شود. بنابراین، استفاده از سبزی، میوه، سالاد، آش، خورشت، سوپ و خوراک‌های حاوی سبزیجات، نه تنها نیازهای غذایی بدن را تامین می‌کند بلکه سلامت را به مخاطره نمی‌اندازد.

این کارشناس تغذیه، کاهش وزن کودکان چاق با تشویق آنان به پیروی از رژیم مناسب غذایی و البته تحت نظارت متخصصان تغذیه را یک ضرورت برای کاهش خطر ابتلا به کبد چرب دانست و تاکید کرد که ابتلای کودکان به کبد چرب، زندگی آنان را در زمان بزرگسالی و سالمندی هم با مشکلات متعددی مواجه خواهد کرد.

زمانی یادآور شد: انجام ورزش به شکل روزانه و هفتگی با برنامه‌ی مشخص و مداوم، از سنین کودک، این رفتار را در سبک زندگی افراد نهادینه خواهد کرد؛ پیاده روی، دوچرخه‌سواری، شنا و … به همراه رژیم غذایی سالم، نه تنها در کاهش خطر ابتلا به کبد چرب موثر است بلکه می‌تواند به بهبود وضعیت افرادیکه مبتلا به این بیماری هستند، تاثیرگذار باشد.

این کارشناس تغذیه گفت: فعالیت‌های فیزیکی متناسب و انجام ورزش باعث کاهش خطر دیابت، فشار خون بالا و چربی خون بالا می شود که همگی از عوامل زمینه‌ساز ابتلا به کبد چرب محسوب می شود؛ ورزش باعث کاهش میزان آنزیم های کبدی در سرم بیماران مبتلا به کبد چرب می شود، حتی افزایش اندک در میزان فعالیت بدنی روزانه نیز باعث بهبود آنزیم های کبدی می شود.

زمانی، لزوم در پیش گرفتن سبک زندگی سالم، برای همه افراد و خانواده‌ها را نه تنها در دستیابی به سلامت جسمی بلکه در رسیدن به تعادل روحی و روانی، موثر ارزیابی و تاکید کرد که بسیاری از مشکلات، به واسطه در پیش گرفتن سبک زندگی غلط، ایجاد می‌شود.