درخصوص پیش¬بینی قیمت دلار برای سالجاری و آینده نکات زیر قابل توجه است: طبق نظریه برابری قدرت خرید و ساختار بازار ارز در اقتصاد ایران، با فرض دوره زمانی 20 ساله از مقطع یکسان¬سازی نرخ ارز در 1381، قیمت واقعی دلار برای 1402 حدود 44 هزار تومان برآورد می¬شود.

 چنانچه تورم سال ۱۴۰۲ معادل ۴۰ درصد درنظر گرفته شود، برآورد قیمت واقعی دلار برای پایان سال ۱۴۰۳ در محدوده ۵۵ تا ۵۹ هزار تومان خواهد بود.

قیمت واقعی دلار با قیمت مرکز مبادله و نیز قیمت بازار آزاد متفاوت است. بطوریکه قیمت دلار در مرکز مبادله هم اکنون ۴۲ هزار تومان و در بازار آزاد ۴۹٫۵ هزار تومان است.

 چنانچه قیمت دلار با یک نرخ مشخص حداقل ۶ ماه در ساختار اقتصاد ایران جریان یابد، به دلیل پدیده تطابق و سازگاری ساختارهای اقتصادی و تجاری با نرخ دلار، دیگر امکان کاهش قابل ملاحظه وجود نخواهد داشت. به عنوان مثال چند ماهی است که نرخ ارز مبادله ای حدود ۴۲ هزار تومان است، لذا بدلیل سازگاری و تعدیل ساختارهای اقتصادی با این نرخ، دیگر امکان کاهش قیمت دلار از سطح این نرخ با وقوع هر تکانه و رخداد مثبت، امکان پذیر نخواهد بود. 

 برای سال ۱۴۰۲ به دلیل وقوع شرایط احتیاط و انتظار در اقتصاد ایران، توان شکست مقاومت ۵۰ هزار تومان در بازار آزاد وجود ندارد. البته برای سال ۱۴۰۳ شرایط پیچیده و بستگی به انتظارات تورمی و نحوه مدیریت بازارساز ارز دارد. البته فشار سنگینی بر بازارساز ارز وارد خواهد شد.

فعلاً سیاست بانک مرکزی، افزایش تدریجی نرخ سود و اجرای سیاست تثبیت (ثبات) اقتصادی است. انضباط بانکی و اصلاح ساختار بانک­ها با رویکرد کنترل ترازنامه، کاهش اضافه برداشت بانک­ها، کاهش ناترازی بانک­ها، فروش بنگاهها و اموال مازاد بانک­ها، کاهش دارایی های سمی و موهومی نظام بانکی و برخورد جدی با بانک های بد دردستور کار است. درصورت اجرای دقیق و کامل این اصلاحات ساختاری در نظام بانکی، روند کاهش رشد نقدینگی به تدریج نمایان خواهد شد.

 دلارزدایی با بهره­گیری از ظرفیت کشورهای بریکس، تلاش برای پیمان­های پولی دو یا چندجانبه و تقویت نقشه ارزی کشور در دستورکار است با این حال موفقیت همه این اقدامات درگرو توسعه بخش تجارت خارجی ایران، روابط تجاری مستحکم و پایدار و توسعه کمی و کیفی صادرات غیرنفتی است.  

در خاتمه ذکر این نکته مهم است که مسیر کنترل قیمت دلار از مهار و کنترل تورم می گذرد و برای ثبات بازار ارز، کاهش تورم یک الزام است و مهار تورم در اقتصاد ایران پیچیده، بسیار سخت (البته شدنی ولی طاقت فرسا) و از مسیر پیوند بخش پولی با بخش واقعی اقتصاد می­گذرد.

  • نویسنده : وحید شقاقی ، اقتصاددان