یکی از موضوعات مهم که مساله مبتلابِه همه کشورهای درگیر در ماجرای شیوع ویروس کروناست، دوگانه معروف معیشت یا سلامت است. دوگانه‌ای که گاه از آن به‌عنوان پارادوکس سلامت یا معیشت یاد می‌شود. دوگانه‌ای که به تنهایی می‌تواند نشانه‌ای باشد از بحرانی که جوامع مختلف را دربرگرفته است. دوگانه موردنظر محصول تنگناهای معیشتی مردم در سطح خرد و در سطح کلی‌تر چرخه اقتصادی ملی است؛ موضوعی راهبردی که برخی از کشورهای درگیر با بحران کرونا را به خود مشغول کرده است. در اهمیت این نکته همین بس که بسیاری از کشورهای بزرگ اقتصادی به‌دنبال نخستین نشانه‌های فروکش کردن بحران به‌منظور عادی‌سازی فضای کسب‌وکار و فعالیت‌های اقتصادی هستند. در ایران نیز این اضطرار کاملا به چشم می‌آید. گو اینکه مردم خود را در میانه دو انتخاب سخت می‌بینند. در خانه ماندن و تحمل فشارهای اقتصادی ناشی از آن و ادامه کسب‌وکار و پذیرش مخاطرات آن. انتخاب دوگانه ماندن در خانه یا به سرکار برگشتن معادله‌ای است که پاسخ آن بستگی به یک عنصر مهم مالی دارد و آن «تاب‌آوری اقتصادی» است.

از نظر روان‌شناسی اجتماعی، جامعه ایران بعد از امیدواری سال ۹۴ و ۹۵، به فاصله کوتاهی، به دوران سال‌های ۹۰ و ۹۱ بازگشت و بسیاری از جوانه‌های امید، خشکیده شد؛ این وضعیت در زیست اقتصادی مردم نمود داشت حتی در انتخابات مجلس یازدهم در اسفند ۹۸ نیز تجلی یافت؛ رقم خوردن کمترین میزان مشارکت در طول حیات جمهوری اسلامی رقم خورد و مقدم بر همه عوامل و دلایل خمودگی سیاسی در جامعه، ویروس کرونا و همه‌گیری‌های چندین‌باره آن نقش مهمی در وضعیت اجتماعی کشور داشته است؛ کرونا نه تنها بسیاری از فعالیت‌های روزمره مردم را دچار اختلال کرده بلکه جامعه را از پویایی همیشگی دور نگاه داشته است.
در نبود یا کمبود فعالیت‌های تفریحی، ورزشی، هنری و دیگر کنش‌های فرهنگی، تاثیر کرونا بر بحث‌ها و فعالیت‌های انتخاباتی نیز غیرقابل انکار است؛ در همه ادوار گذشته برگزاری اجتماعات انتخاباتی در محیط‌های دانشگاهی و سالن‌های بزرگ، سهم مهمی در انتقال شور و شوق سیاسی به جامعه داشته و بخش بزرگی از پویش‌های رقابتی در این فضاها شکل می‌گرفت؛ با محدودیت‌های بلندمدت برگزاری اجتماعات، طبیعی است که چهره‌ها به فضاهای آنلاین روی آورده‌اند اما گستره این ابزار با محیط‌های حضوری قابل مقایسه نیست. افزون بر این، طولانی‌شدن محدودیت‌های کرونایی به اقتصاد و معیشت برخی خانواده‌ها آسیب رسانده که طبیعتا باعث خارج شدن بحث سیاست از اولویت‌های نخست آنها انجامیده است.

  • نویسنده : حسین کریمی