مونا ربیعیان- پس از سفر ابراهیم رئیسی، رییس جمهور به استان گلستان، بار دیگر موضوع تالاب ها و جزایر ایرانی بر سر زبان ها افتاده است. این بار صحبت از تخریب جاذبه ها و میراث طبیعی ارزشمند به اسم توسعه اقتصادی و گردشگری باعث نگرانی عمیق کارشناسان حوزه بحران های محیطی و توسعه پایدار شده است.

دکتر محمدرضا محبوب فر، کارشناس و پژوهشگر توسعه و بحران های محیطی در واکاوی تبعات تبدیل میراث طبیعی و جاذبه های بکر طبیعی کشورمان می گوید: متاسفانه کشور از هر طرف در حال تخریب است و این بار مافیای اقتصادی به اسم رفع محرومیت جوامع محلی به جان میراث طبیعی کشور افتاده است و کلنگ برداشته مناطق بکر طبیعی و ارزشمند سرزمین عزیزمان ایران را به خیش می کشد.

توسعه گردشگری فریبی بیش نیست

وی ادامه داد: این روزها گردشگری اسم جذابی است و بدون اینکه مجوز محیط زیستی و حد و مرزی برای آن تعریف شود بخش های مختلف کشور که روزی از نظر داشتن جاذبه های طبیعی مقام هشتم دنیا را داشت تخریب می شود. گردشگری هم چون به صورت انبوه و بی ضابطه و ناپایدار در نظر گرفته می شود، منافع اقتصادی آن از جمله اشتغال زایی و درآمدزایی آن به صورت کوتاه مدت خواهد بود و چون منطقه خاصیت خودش را از دست می دهد در این صورت مردم و جوامع محلی با مخروبه ای مواجه خواهند شد که دیگر اصلا قابل سکونت نیست و باید محل را ترک کنند و مهاجرت کنند.

محبوب فر افزود: این روزها ۹۰ درصد طرح های گردشگری و عمرانی کشور فاقد مجوز زیست محیطی هستند و اجرا می شوند و ۱۰ درصد مجوزهای زیست محیطی هم با پارتی بازی و رانت و نفوذ در شرکت های مهندسین مشاور و دانشگاه ها و ارگان های دولتی اخذ شده است.

تخریب تالاب ها در صدر جرایم محیط زیستی

این کارشناس حوزه گردشگری و بحران های محیطی تصریح کرد: محیط زیست طبیعی کشور وضعیت هر سال دریغ از پارسال و روز به روز بدتر از دیروز را پیدا کرده است. تخریب منابع آب سطحی از جمله تالاب ها، رودخانه ها و دریاچه ها در صدر جرایم زیست محیطی است و در رتبه بعدی، تخریب جنگل ها به مرز بحرانی رسیده است.

وی اضافه کرد: در گذشته به اسم سدسازی و انتقال آب اقدام به تخریب محیط زیست و تالاب ها می شد، اما امروز چون ۹۰ درصد منابع آب سطحی را خشکاندند و دیگر آبی در طبیعت نیست، مافیای اقتصادی ترجیح داده است که مافیای آب زیر مجموعه خودش را با طرح موضوعات دهان پر کنی چون گردشگری و رفع فقر و محرومیت، به سایر بخش های تخریب نشده محیط زیست طبیعی بکشاند و تتمه میراث طبیعی کشور را بر باد دهد.

کارشناسان مستقل محیط زیست و توسعه پایدار را کنار گذاشته اند

این کارشناس و پژوهشگر توسعه گفت: این روزها مردم شریف ایران خیلی زیاد می شنوند که در تالاب ها و مناطق حفاظت شده می خواهند کارخانه و صنایع مختلف از جمله پتروشیمی و پالایشگاه دایر کنند. علت چنین امری هم اشتغال زایی و درآمدزایی ساکنین محلی عنوان شده است. مردم به هوش باشند که این پروژه ها فاقد مجوز زیست محیطی است و توسعه اقتصادی یک دروغ بزرگی است که به خورد مردم داده می شود. توسعه اقتصادی در صورتی صحت دارد و می توان نسبت به آینده آن امیدوار بود که محیط زیست اصل باشد و حفظ شود. از طرفی هیچ یک از این طرح های عمرانی و اقتصادی و صنعتی شفاف نیست و از کارشناسان محیط زیستی و توسعه پایدار مستقل و غیردولتی و غیرحکومتی درخصوص چند و چون و بایسته های این طرح ها نظرخواهی نشده است.

تهدید امنیت غذایی با اجرای طرح های اقتصادی در طبیعت

محمدرضا محبوب فر گفت: محیط زیست یعنی حیات و بستر زندگی. ساکنین محلی به هوش باشند که طرح های اقتصادی در دل جزایر طبیعی و بکر و مناطق حفاظت شده، امنیت غذایی آن ها را تحت الشعاع قرار می دهد و ناگزیر باید ترک زادگاه کنند. معیشت و حفظ محیط زیست طبیعی دو مقوله وابسته به هم هستند و چون یک دفعه و ناگهانی سر و کله دولتی ها در این مناطق پیدا شده است به طور قطع و یقین مافیای اقتصادی و مافیای آب پشت موضوع هستند که به کمتر از تخریب محیط زیست و منابع طبیعی سرزمین برای منافع مالی و اقتصادی کوتاه مدت راضی نمی شوند.

انفجارهای اجتماعی از نوع محیط زیست در راه است

این کارشناس افزود: جنگل ها نابود شده است و دیگر اثری از تالاب ها و منابع آب سطحی کشور نیست. گرد و غبار، امسال، کشور را فرا گرفته است و زودتر از همیشه در کشور به راه افتاده است. در سال آبی جاری ببینید چقدر ابعاد تخریب محیط زیست و تغییر اقلیم پدید آمده وسیع بوده است که هر چقدر بارندگی می شود و سیل راه می افتد باز هم خشکی و بی آبی در سرزمین ایران حاکم است.٧٠ درصد گونه‌های برجسته حیات‌ وحش ایران نابود شده‌اند و ذخایر سدهای کشور به طور عجیب و غریبی در این زمان سال، خالی تر از قبل هستند. بنابراین بهتر است حکومت جمهوری اسلامی حداقل درخصوص محیط زیست و منابع طبیعی کشور از جمله تالاب ها و مناطق حفاظت شده و آب های سطحی تغییر رفتار دهد و محیط زیست و حفظ آن اصل و اولویت اول باشد. مردم می خواهند نفس بکشند، آب داشته داشته باشند و از شر رانش و فرو نشست زمین خلاصی پیدا کنند. اگر چنین نباشد در آینده ای نزدیک باید منتظر وقوع و تکرار انفجارهای اجتماعی در سال ۱۴۰۱ در اقصی نقاط کشور از جنس اعتراضات اصفهان و خوزستان و چهارمحال و بختیاری در سال جاری بود که این بار نمی توان راه فراری برای آن پیدا کرد.