دکتر، رکورد شکنی های پی در پی کرونا همچنان در ایران ادامه دارد. حالا قبل از اینکه وارد بحث صحبت های اخیر علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران درخصوص عملکرد واکسیناسیون در کشور بشویم، بفرمایید چرا هر چه سرعت واکسیناسیون در کشور افزایش پیدا می کند همزمان شاهد افزایش تعداد مبتلایان و جان باختگان کرونا هستیم؟

نخست باید هشدار داد که عمق فاجعه بالاتر از آمار و نشانه های موجود است. شناسایی ۴۳ هزار نفر آلوده به کرونا در یک روز آن هم در کشوری که سرعت تست کرونا پایین است غیر واقعی است و می توان برآورد کرد که آمار روزانه حدود ۱۰۰ هزار نفر است. همچنین رقم های ۵۸۸ و ۵۳۶ و ۵۶۸ و ۵۲۷ نفر فوتی کرونا در یک روز، ایران را در رتبه اول جدول جهانی کرونا قرار داده است. قطعاً آمار واقعی جان باختگان نیز خیلی بیشتر از این ارقام است.

و اما در مورد سوالی که اشاره فرمودید باید به عرض برسانم که اوج گیری کرونا همزمان با سرعت بالای واکسیناسیون در ایران به نگرانی ها درخصوص اعتبار واکسن های تزریق شده در کشور دامن زده است. فایزر-بیونتک، آکسفورد-آسترازنکا، مدرنا و جانسون اند جانسون، چهار واکسنی هستند که در برابر جهش های جدید ویروس مانند واریانت‌ دلتا بهتر و مؤثرتر عمل می کنند و سازمان جهانی بهداشت و مراجع علمی سلامت کشورهای مطرح دنیا تاکنون برای واکسیناسیون و ورود مسافران خارجی به کشورهای جهان تایید کرده اند. در مقررات سفر به این کشورها آمده است مسافرانی که دو دز واکسن اسپوتنیک، سینوفارم و سینوواک را کامل تزریق کرده باشند، در صورت دریافت دز اضافی یکی از آن چهار واکسن تاییدشده پذیرفته می ‌شوند. در کشورهایی که برای افراد زیر ۵۰ سال ‎فایزر و ‎مدرنا وجود دارد آسترازنکا اولویت ندارد و تزریق آن حتی در بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی ممنوع و از دستور کار خارج شده است.

در ایران اما گزینه ‌های متنوع و متعدد واکسن پیش ‌روی مردم نیست و اصلاً حق انتخابی وجود ندارد. آسترازنکا این روزها به ایران وارد می شود و برای زیر ۵۰ سال توصیه و تزریق می شود. برخلاف تبلیغات و پروپاگاندای رسانه ‌ای در تعدادی کشورها از جمله ایران و چین که عنوان می شود: «واکسن، فایزر و غیرفایزر ندارد؛ سینوفارم ۹۳ درصد ایمنی ایجاد می کند و فایزر ۹۵ درصد»، واکسن های اسپوتنیک، سینوفارم، سینوواک و برکت در بالای ۵۰ سال ایمنی زایی کمتری ایجاد می کنند. به عنوان مثال؛ طی تحقیقاتی که در سریلانکا و مجارستان بر روی واکسن سینوفارم صورت گرفته، افراد بالای ۶۰ و ۸۰ سال پس از تزریق، ایمنی آنتی ‌بادی ضعیفی در آن‌ ها ایجاد می ‌شود. در غیاب فایزر و مدرنا این واکسن ها در حال تزریق است و بخشی از افزایش آمار مبتلایان در کشور مرتبط با کیفیت واکسن های وارداتی و داخلی و همچنین بی نظمی در نحوه واکسیناسیون و ازدحام و شلوغی صف های جمعیت شرکت کننده در برنامه واکسیناسیون است. به عبارتی، مراکز واکسیناسیون کرونا به محل های اصلی ابتلای به ویروس کرونا تبدیل شده اند.

من تعدادی گزارش از سطح کشور دریافت کردم مبنی بر اینکه طی روزهای اخیر تعداد زیادی بیمار با علائم سکته قلبی در شهرستان ‌های مختلف ایران از جمله شهرهای استان خوزستان به پزشکان مراجعه کردند. برخی از افرادی که طی روزهای پایانی تیر ماه، واکسن سینوفارم دریافت کردند، پس از دو تا پنج روز دچار سکته قلبی شدند. این آمار مربوط به کسانی بوده که واکسن زده و به دلیل ابتلا به کووید به بیمارستان رفته ‌اند. آمار تلفات واکسن، بخاطر عوارض جانبی آن، جزء آمار فوق نیست. درخصوص واکسن ایرانی هم مونا فرجاد، بازیگر سینما به عنوان یک شاهد اخیراً اظهار داشته: «بعد از تزریق دو دوز واکسن ایرانی دچار کرونا شدم. ترجیحم این نبود که واکسن ایرانی بزنم، دوست داشتم واکسن مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی را بزنم ولی در اختیار نبود و تنها راه واکسن زدن، شرکت در فاز تحقیقاتی واکسن ایرانی بود که همین راه را انتخاب کردم.» گفته های این بازیگر سینما به این معنی است که ویروس های جهش یافته مثل کرونا دلتا در کمین افراد واکسینه شده در ایران است.

این روزها علیرغم تبلیغات وسیع داخلی در ایران مبنی بر گرفتاری سایر کشورها در جهش های اخیر ویروس مثل دلتا و لامبدا و دلتاپلاس، اما گزارش ها از کنترل و مهار بیماری توسط برنامه های قرنطینه، تعطیلی، انجام بیماریابی فعال و تزریق دز سوم واکسن های معتبر و قابل تأیید خارجی حکایت می کند. دلیل پایین بودن میزان مرگ و میر کشورهای دنیا نسبت به ایران، واکسیناسیون سراسری و کامل تا بیش از ۸۰ درصد گزارش شده است. با واکسینه شدن افراد، در صورت ابتلا به گونه دلتای کرونا عوارض شدید و جبران ناپذیر برای مبتلایان ایجاد نمی شود و درصد مرگ و میر کاهش پیدا می کند. این در صورتی است که به زحمت می توان ادعا نمود که ۵ درصد مردم ایران به طور کامل واکسینه شده اند.

*شما به فساد موجود در ساختار سلامت کشور اشاره داشتید. با عنایت به اینکه سخنان اخیر دکتر زالی بیشتر متوجه واکسن و واردات آن بوده است، بیشتر در این خصوص توضیح دهید.

وضعیت موجود کرونا در ایران فراتر از بحران ارزیابی می شود و مردم دارند مثل برگ درخت می ‌ریزند. فرآیند واکسیناسیون در کشور تحت استیلای وزارت بهداشت و درمان و باندهای مافیایی اقتصادی موجود در ساختار سلامت کشور شیوع پاندمی کرونا را تسریع بخشیده است. ذخیره موجود واکسن در کشور طی چند روز آینده پایان می پذیرد. حتی تأمین دو دز از گران ترین واکسن دنیا برای جمعیت مشمول کشور ایران کمتر از یک میلیارد یورویی بود که برای مقابله با کرونا اختصاص داده شده است. از سرنوشت این پول خبری در دست نیست و نحوه هزینه یک میلیارد یورو برای مبارزه با کرونا باید توسط دولت ضد فساد ابراهیم رئیسی بررسی ‌شود.

شمار مبتلایان و جان‌ باختگان کرونا تصاعدی در حال افزایش است و در شرایطی که پیک پنجم کرونا هنوز به قله نرسیده است، روزهای آینده آمار روزانه مبتلایان و مرگ ها به ترتیب تا ۵۰ هزار و ۱۰۰۰ نفر افزایش خواهد یافت. البته آمار واقعی بیشتر است و ارقام اعلام شده را باید حداقل ۴ برابر کرد. با عنایت به وضعیت موجود، کشور ایران نیازمند حداقل ۱۸۰ میلیون دز واکسن معتبر خارجی است. جهش هایی هم که ویروس داشته لاجرم واکسیناسیون نیازمند دز سوم و یادآور است؛ به عبارتی امروزه واکسن به نیاز دائمی انسان ها بدل گشته است. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو گفته است طی ۳ ماه آینده ۱۲۰ میلیون دز واکسن خارجی وارد کشور خواهد شد. من سخنان او را اتفاقاً این بار تأیید می کنم زیرا از نخستین روز ورود ویروس به کشور تحریم ها و کشورهایی که ادعا می شود دشمن ایران هستند مانعی برای ورود واکسن به کشور نبوده اند. مانع اصلی وزارت بهداشت و درمان بوده است. خودتحریمی هم جزء موانع دیگری است که باید به آن اشاره کرد؛ عده ای به اسم متخصص واکسن و استاد دانشگاه و… در توجیه تحدید واردات واکسن به کشور طومار امضا کردند و امروز هم پاسخگوی وضعیت فاجعه بار کرونایی کشور نیستند. یک میلیون یورویی که اشاره کردم می توانست صرف واردات واکسن به کشور شود، اما متأسفانه مافیای اقتصادی در درون ساختار سلامت کشور ترجیح داد با کرونا کاسبی کند و مردم به بیماری مبتلا شوند، و آنقدر واکسن وارد نکردند تا مردم رمدسیویر بخرند. به عبارتی به جای واکسن، رمدسیویر وارد کردند؛ یعنی درمان نسبی کرونا با رمدسیویر نسبت به پیشگیری از ابتلا به کرونا از طریق واکسن اولویت پیدا کرد.

از بهمن ماه سال ۱۳۹۹، ایران قادر به واردات انبوه واکسن کرونا به کشور بود، اما به دلایلی که اشاره کردم، وزارت بهداشت و درمان به نفع برخی شرکت های دارویی که به طور سنتی و طی سالیان سال ساختار سلامت کشور را تصرف نموده اند، مجوز واردات واکسن را نه تنها برای شرکت های دارویی معتبر بلکه برای خود سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی هم صادر نکرد. این اظهارات بنده را اتفاقاً مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران‌ هم تأیید کرده است. واکنش سخنگوی سازمان غذا و دارو به ادعای رئیس اتاق بازرگانی تهران‌ که گفته‌ است وزارت بهداشت مانع از واردات واکسن توسط بخش خصوصی جالب است؛ جهانپور در توئیتی مدعی شده است: «خروجی ۳۸ مجوز واردات واکسن بخش‌ خصوصی، ۳۱۴ هزار دز واکسن آسترازنکا از روسیه آنهم توسط یک شرکت دارویی باسابقه بوده است. این‌ همه ادعا و بازی‌ با افکار عمومی به اسم بخش‌ خصوصی اما فیل موش زایید. بازار واکسن، بنداز و در رو نیست با جای دیگر اشتباه گرفتید. شرم کنید از این مردم.» در پاسخ به ایشان باید متذکر شد که متاسفانه کیانوش جهانپور و رییس او یعنی سعید نمکی به جای خدمت صادقانه به مردم، به متلک انداختن و فرافکنی اشتغال دارند. چنین تخصص هایی شایسته وزارت بهداشت و درمانی که در دولت جدید آقای رئیسی باید اعتمادسازی کند، نیست.

ضمناً براساس سازوکار کواکس قرار بود در دی ماه سال گذشته کشورهای دنیا نسبت به پیش خرید واکسن های سبد جهانی اقدام کنند، اما ایران به دلیل ممنوعیت واردات واکسن های کوواکس تن به ارسال درخواست خود با سازمان جهانی بهداشت نداد و این فرصت تاریخی را از دست داد. حتی کشورهای دیگر هم درصدد اهدای واکسن های فایزر و مدرنا به ایران برآمدند که جمهوری اسلامی قبول نکرد. صحبت هایی هم که این روزها از سوی علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد کرونا درخصوص بدقولی و تحقق نیافتن وعده های کوواکس ایراد می شود فاقد اعتبار است و صرفاً بهانه ای برای ترک فعل مقامات کشور برای تأمین نشدن واکسن جمعیت ایران است.

فاجعه آنقدر فراگیر و آشکار است که نیاز به شرح ندارد. برای انتخاب و رأی اعتماد وزرا حداقل دو هفته وقت لازم است. دو هفته برای چنین وضعیت کرونایی در کشور زمان زیادی است و چاره ای نیست که برای شتاب تغییرات مدیریت فعلی کرونا در کشور، رئیسی حداقل گزینه‌ های پیشنهادی خود را به عنوان سرپرست برای وزارت بهداشت و درمان و وزارت کشور  منصوب کند.