مونا ربیعیان- بحران تأمین دارو به همراه انتظار چند ساعته مردم در صف واکسن و عدم وجود واکسن در برخی مراکز واکسیناسیون در تهران و دیگر شهرهای کشور بر مشکلات مردم در بحبوحه کرونا افزوده است. اما خبری که داغ دل مردم در این روزهای بی دارویی و بی واکسنی را تازه کرده است، ارسال محموله های دارو و واکسن به کشور و سر در آوردن آن ها در گمرک و عدم ترخیص محموله ها برای دسترسی مردم است. اما ماجرا چیست و چرا محموله های دارو و اکسن در انبارهای گمرک کشور مانده اند و ترخیص نمی شوند؟

در همین رابطه، دکتر محمدرضا محبوب فر به خبرنگار «اقتصاد پویا» گفت: کالا‌های مربوط به کرونا حق انبار در گمرک را ندارند و باید در محل بارگیری ترخیص و به محل توزیع انتقال پیدا کنند، اما وزارت بهداشت و درمان بارها اجازه ترخیص این کالاها را از گمرک نداده است.

این کارشناس حوزه سلامت افزود: سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت و درمان تنها محموله های وارداتی که خود نظارت می کند را  اجازه ترخیص می دهد و معتقد است داروهای دپو شده در انبارهای گمرک بدون هماهنگی این سازمان به کشور وارد شده است.

وی ادامه داد: در حال حاضر در انبارهای گمرک کشور از جمله گمرک فرودگاه امام خمینی و گمرک شهریار در تهران به قدری داروها، اقلام پزشکی و برخی واکسن های انسانی و دامی دپو شده اند که می تواند نیاز حداقل یک سال کشور را تأمین کند. در مورد اخیر، کامیون‌ های حامل سرم از مبدا ترکیه بیش از دو هفته است که در گمرک شهریار تهران منتظر ترخیص هستند و در شرایط کمبود سرم و جان باختن صدها نفر در پی نبود داروهای کرونا، گمرک شهریار از دپوی ۵٠٠ هزار عدد سرم و کارشکنی مقامات مربوطه در سازمان غذا و دارو در ترخیص این محصول خبر داده است.

محبوب فر با بیان اینکه در کنار سایر داروها، در حال حاضر حدود ۱۸ تن مواد اولیه داروهای مرتبط با کرونا در گمرکات دپو شده و بخشی از داروها نیز بلاتکلیف هستند، گفت: سرم و مواد اولیه داروی فاویپیراویر، ۸۰۰ کیلوگرم مواد اولیۀ بتادکس، بیش از ۱۳ تن داروی رمدسیویر در سردخانه های گمرکات دپو شده است و تعیین تکلیف این اقلام دارویی بعضا دیر انجام شده است و محموله های دارویی تاریخ مصرفشان گذشته است و دیگر نمی توان استفاده کرد.

این کارشناس و پژوهشگر حوزه سلامت در پاسخ به این سوال که چرا داروی کرونا نیست و آیا پای قاچاق در میان است، اظهار داشت: بیماری کرونا در کشور رها شده است و برای درمان بیماری نیز پروتکلی تعریف نشده است. همین نبود نظارت و کنترل و فقدان قانون برای درمان بیماری کرونا، جنگ باندهای مافیایی اقتصادی وابسته به شرکت های منتسب به مقامات سلامت کشور را باعث شده است.

رهاشدگی دارو در کشور

وی با بیان اینکه مشکل کشور امروز نبود دارو نیست، بلکه رهاشدگی درمان کرونا می باشد که هیچ ضابطه‌ای برای آن تعریف نشده است، تصریح کرد: شبکه‌ های قاچاق دارو در کشور اکنون دست بالا را دارند و در بدو ورود ویروس به ایران، شبکه ‌های قاچاق بیشتر فعال شده اند.

محبوب فر اضافه کرد: از دلایل کمبود دارو در کشور ارز ۴۲۰۰ تومانی است چون ارز دولتی در اختیار افرادی قرار داده شده است که قاچاق معکوس دارو در کشور را باعث شده اند. سازمان غذا و دارو هم برای اینکه با قاچاقچیان دارو و اقلام پزشکی رقابت کند و از عرصه عقب نماند اخیرا مدعی است با محدودیت تامین ارز مواجه شده است و بنابراین داروهای پرتقاضا و مورد نیاز کشور را از مشمولیت ارز دولتی خارج کرده است و با ارز نیمایی تبادلات دارویی و تجهیزات پزشکی را انجام می دهد. در این صورت مشخص است که قیمت دارو به شدت افزایش پیدا می ‌کند و مردم دچار مشکل می ‌شوند.

وی درخصوص قاچاق معکوس و صادرات دارو به ذکر جزئیات پرداخت و گفت: در حال حاضر، صادرات دارو از ایران به ۵ کشور خاص در شرایطی که فقر و محرومیت در ایران تشدید یافته است و مردم حتی به بیمه های درمانی مؤثر و کارآمد دسترسی ندارند و بیمه های موجود هم با تورم دارو و درمان عملا بی اثر شده اند از سر گرفته شده است.

این کارشناس حوزه سلامت افزود: در گذشته نیز بارها صادرات دارو و اقلام مورد نیاز مردم به کشورهای همجوار اتفاق افتاده است. ایران به کشورهایی مانند: افغانستان، عراق، ازبکستان، یمن و لبنان دارو صادر می‌کند اما با وجود تحریم ها این صادرات به شکل قاچاق یا معکوس اتفاق می افتد. همزمان با بحران کرونا و کمبود اکسیژن در  استان های کشور حتی گزارش هایی از گمرک شهرهای مرزی درخصوص قاچاق و صادرات اکسیژن به کشورهای همسایه منتشر شده بود.

فساد در بحث داروهای وارداتی

وی همچنین در پاسخ به سوالی درخصوص موثر بودن تحریم ها در بروز مشکلات کنونی مردم در دسترسی به دارو و اقلام پزشکی، تاکید کرد: بدون شک، تحریم‌ ها مانع واردات دارو و مواد اولیه و تجهیزات پزشکی به ایران نبوده است، بلکه این کاسبی و کسب درآمد از قِبَل تحریم ها و به بهانه تحریم ها بوده است که به کمبود دارو و تجهیزات پزشکی و اقلام درمانی در ایران دامن زده است.

محمدرضا محبوب فر در پایان، راه حل خروج از وضعیت کنونی دارویی در کشور را عمل به وعده های رییس جمهور جدید درخصوص مبارزه با فساد دانست و گفت: لاجرم با عنایت به اظهارات اخیر رهبر انقلاب و رییس قوه قضائیه مبنی بر غیرقابل تحمل بودن سوء استفاده از سلامت مردم و لزوم برخورد اشد مجازات با اخلال کنندگان دارو و سلامت مردم، دیگر سکوت جایز نیست و اکنون باید فسادستیزی را از داخل ساختار معیوب سلامت کشور آغاز کرد.