البته در قوانین و مقررات موارد  مختلفی چون «قانون مقررات صادرات واردات»، «آئین نامه اجرائی ساماندهی مبادلات مرزی» و «آئین نامه پیشنهادی وزارت راه و واگذاری مدیریت واحد پایانه های مرزی به وزارت راه و شهرسازی» موید اعمال نوعی از  مدیریت یکپارچه و یاواحد (پنجره واحد) است که تا لحظه تنظیم این مرقومه منتج به موفقیت نگردیده است.در این خصوص با با جهانبخش سنجابی شیرازی؛ دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق به گفت و گو پرداختیم.

*موانع صادرات از پایانه های مرزی برداشته شود

بر حسب بررسی های انجام شده مهمترین موانع کارکرد صحیح پایانه های مرزی۱۲ مورد به شرح  وجود قوانین ومقررات موازی و دست و پا گیر، تشریفات اداری زائد، تاخیر فراوان در صادرات یا ترانزیت کالا، تعدد و تعلل سازمان های تصمیم گیر و اجرائی، اقدامات کنترلی مضاعف و بلا اثر ، دخالت در وظائف سازمان های تجارت خارجی بدون هماهنگی با آنها با بهانه های امنیتی، عدم انطباق مقررات حمل و نقل بین المللی و گمرگی ایران با عرف رایج بین المللی و نگاه جزیره ای سازمان های مرتبط با امور تجارت مرزی و نبود نگرش کلان مثبت و متعدد نهادهای تصمیم گیری در مرز مسئولیت های بین آنها، فقدان وجود قوانین و مقررات یا شفاف نبودن  آنهاو ابهام در سطوح اختیارات و مسئولیت ها می باشد.

پروضح است برای مقابله با این چالش، راهکار پیشنهادی جهت دستیابی به مدیریت کارآمد مرزها در جمهوری اسلامی ایران بدون شک « ایجاد و استقرار ساختار متمرکز مدیریت یکپارچه مرزها» متشکل از پنج بخش

نظامی و دفاعی

اطلاعاتی و امنیتی

فرهنگی – اجتماعی

حقوقی – سیاسی

اقتصادی – تجاری می باشد.

*یکپارچه سازی بین المللی بین کشورهای همسایه

 البته این یکپارچه سازی فقط محدود به یکپارچه سازی مدیریت داخلی نمی باشد، بلکه باید مدیریت یکپارچه مرزی به دو بخش زیر تقسیم شود.

الف) یکپارچگی داخلی بین سازمانهای دولتی در داخل یک کشور یا اتحادیه گمرگی

ب) یکپارچه سازی بین المللی بین کشورهای همسایه

شایان ذکر است هر دو نوع این مدیریت و یکپارچه نیازمند همکاری دو طرفه، پردازش موازی  و همکاری در بنادر و گذرگاهها، بار اندازها و نقاط ورودی مرزی برای بهره وری مؤثر از موسسات مرزی است.

مدیریت یکپارچه سازی مرزی

باید مدنظر داشت که بررسی تجربه کشورهای موفق در اعمال مدیریت یکپارچه مرزی حکایت از این دارد که شرط لازم و اساسی برای اعمال مدیریت یکپارچه « داشتن یک راهبرد (استراتژی) مدیریت یکپارچه ملی مرزی است» که مورد قبول و اعمال دستگاههای اجرائی دخیل در امر باشد.موارد ذیل مشت نمونه خروار در این مورد است :

در فرانسه چهار وزارتخانه درگیر مدیریت مرز، وزارت دفاع، وزارت کشور،وزارت برنامه و بخش تجهیزات  با راهبرد امنیتی اقتصادی با یکدیگر هماهنگ گردیدند.

در انگلستان استراژی مشترک مرزی برای مدیریت مرزی بین گمرگ، پلیس واداره مهاجرت وجود دارد.

در آمریکا یک استراتژی مشترک یک روش متمرکز مدیریت مرزی از طریق وزارت امنیت  ملی وجود داردکه تاکید آن بر امنیت ملی است.

در جمهوری اسلامی ایران برای اعمال مدیریت یکپارچه کرزی چه باید کرد:

در جمهوری اسلامی ایران باید با مشارکت ۲۸ سازمان مندرج در جدول  ذیل ابتدا  استراتژی ملی را تدوین و به تصویب مرجع آن ( شورای عالی امنیت ملی) رساند. سپس بر اساس این استراتژی ملی اولا قوانین و مقررات مورد نیاز را تدوین و تصویب شود ثانیاً نسبت به تصحیح و اصلاح قوانین اقدام شود. ثالثاً قوه مجریه بر اساس استراتژی ملی و قوانین موضوع جدید الحدوث اعمال مدیریت یکپارچه را در هیات وزیران تدوین و در قالب آئین نامه ای تبیین نماید.

جدول  سازمان ها و نهادهای مرتبط با مرز در ج.ا.ایران

 قابل ذکر و تاکید است که در تدوین استراتژی ملی تهیه قوانین و مقررات مورد نیاز باید همپوشانی های مندرج در جدول  زیر بعنوان چالش های کلیدی موضوع مورد توجه قرار گیرد.

              جدول همپوشانی زمینه های همکاری بین وزارت کشور و مرزبانی با سایر سازمان ها و نهادهای مرتبط  با مرز