ایران و تاجیکستان به واسطه زبان مشترک فارسی در کنار اشتراکات گوناگون تاریخی، فرهنگی و هویتی و همچنین نزدیکی جغرافیایی که با یکدیگر دارند، نسبت به سایر کشورهای منطقه که اغلب ترک زبان یا عرب زبان هستند، احساس نزدیکی بیشتری با هم دارند. این نزدیکی به حدی است که بسیاری از مردمان دو کشور، همواره دیگری را به عنوان بخشی از وطن فرهنگی خود به حساب ­آورده و به روش های گوناگون سعی در تعمیق روابط بین دو کشور دارند. وجود چنین ظرفیت عظیمی باعث شده تا ایران و تاجیکستان به طور طبیعی تبدیل به یکی از مهمترین بسترهای بالقوه ای شوند که می‌توانند به واسطه ارتقاء سطح و حجم همکاری­ ها، توسعه همه جانبه روابط را به نحو مطلوبی میان دو کشور طرح­ ریزی کرده و از این طریق زمینه­ های همگرایی بیشتری را در عرصه های مختلف سیاست خارجی فراهم نمایند.

توسعه روابط سیاسی- اقتصادی ایران و تاجیکستان

طی سال های اخیر ایران و تاجیکستان علاوه بر توسعه روابط سیاسی- اقتصادی، همکاری های خوبی را در عرصه های فرهنگی با یکدیگر داشته­ اند. اقداماتی مختلفی چون تبادل هیئت‌های علمی، فرهنگی و هنری، ترویج و گسترش زبان فارسی از طریق تأسیس و تقویت کرسی­ های زبان فارسی، برگزاری دوره­ های دانش ­افزایی ترویج فرهنگ و تمدن ایرانی- تاجیکی؛ از طریق ارائه و تولید فیلم، موسیقی و نمایشگاه­ های چاپ و توزیع کتاب و.. تنها گوشه کوچکی از این اقدامات فرهنگی به شمار می رود.

کشور تاجیکستان همواره از جایگاه ممتازی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار بوده است. در این مسیر جمهوری اسلامی ایران به عنوان اولین کشوری که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخته و نخستین مراکز دیپلماتیک را در این جمهوری افتتاح کرد، به توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با این کشور، اهتمام ویژه ای مبذول داشته است. این روابط به گونه ای شکل گرفته که مقام معظم رهبری از روابط میان دوکشور با عنوان “روابط خویشاوندی” یاد نموده اند. در چنین فضایی جمهوری اسلامی ایران تلاش نموده  است تا در چارچوب این سیاست دوستانه، پیشگام توسعه روابط بوده و برای همگرایی بیشتر با این کشور از هیچ کوششی دریغ نورزد. در جریان سفر اخیر جناب آقای رئیسی، رییس جمهور محترم جمهوری اسلامی ایران به جمهوری تاجیکستان در ۲۶ شهریور۱۴۰۰ شاهد آن بودیم که  با همت مقامات سیاسی دو کشور، فصل نوینی از روابط میان دو کشور شکل گرفت.

امضای ۱۷ سند همکاری در حوزه‌های مختلف بین ایران و تاجیکستان

۱۷ سند همکاری در حوزه‌های مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی، تجاری و گردشگری میان ایران و تاجیکستان به امضا رسید.

مقامات ارشد ایران و تاجیکستان در حضور آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و امامعلی رحمان ۱۷ سند همکاری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، تجاری، حمل و نقل، سرمایه گذاری، تکنولوژی‌های نو، محیط زیست، ورزشی، انرژی، قضایی، آموزشی و تحقیقاتی و گردشگری به امضا رساندند.

این اسناد توسط وزرای امور خارجه، صنعت، معدن و تجارت، نفت، راه و شهرسازی، نیرو، امور اقتصادی و دارایی، میراث فرهنگی و گردشگری، دادگستری، ورزش و جوانان، تعاون، کار و رفاه اجتماعی و روسای سازمان بورس و اوراق بهادار و اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی کشورمان و همتایان تاجیک آنها به امضا رسید.

فریدون مجلسی: روابط بانکی ایران باید به صورت معمول بازگردد تا قراردادها اجرایی شود

فریدون مجلسی، دیپلمات سابق درخصوص ورود رییس جمهور تاجیکستان به ایران به خبرنگار ما گفت:‌اگر قرار باشد ایران به کشورهای همسایه کمک کند چرا که نیاز به کمک دارند باتوجه به اینکه تاجیکستان با ایران روابط فرهنگی و منافع اقتصادی دارد اگر کمک ایران باشد کمی شاید مشکلات برطرف شود اما اگر این دید و بازدید ها همانند دید و بازدید های فامیل باشد نه تنها هیچ کمکی به اقتصاد نمی کند بلکه بار مالی برای ایران خواهد داشت.

وی در پایان بیان کرد: تا وقتی که ایران رابطه معمولی در عرصه بین الملل اگر ایجاد نکند هیچ اتفاقی رخ نخواهد چرا که سیاستگذاران ظاهرا به دنبال این نیستند که روابط بانکی ایران معمول شود و تا وقتی که برجام در بن بست باشد و روابط بانکی ایران با جهان قطع باشد نمی توان کاراقتصادی انجام داد و این قراردادها همچنان مانند دید و بازدید فامیلی است و هیچ جنبه دیگری نخواهد داشت.