حسین قیدر/ سد «چمشیر» در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان در استان کهگیلویه و بویراحمد و بر روی رودخانه زهره در مراحل پایانی ساخت قرار دارد. سدی که وزارت نیرو آن را حیات‌بخش برای شرق خوزستان می‌داند اما برخی کارشناسان و دوست داران محیط زیست آن را زمینه‌ساز مرگ عروس زاگرس یا همان رودخانه زهره و خسارت سنگین برای خوزستان معرفی می‌کنند.
رودخانه زهره در واقع رودخانه‌ای به طول ۴۷۵ کیلومتر که از دو رود «فهلیان» و «تنگ شیو» در شهرستان ممسنی استان فارس سرچشمه می‌گیرد و با عبور از گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد به سمت خوزستان و درنهایت خلیج‌فارس ادامه راه می‌دهد. اما حالا دغدغه‌مندان محیط زیست درباره مرگ این عروس زیبای زاگرس هشدار داده اند و از عواقب جبران ناپذیر آبگیر سد چمشیر بر محیط زیست و حیات وحش می‌گویند.
وعده سلاجقه درباره سد پرحاشیه چمشیر/شوربختی در انتظار عروس زاگرس؟
سد چمشیر، بلندترین سد وزنی از نوع بتنی غلتکی (آر. سی. سی) ایران است با دارا بودن مخزن ۲.۳ میلیارد مکعب، دریاچه‌ای به طول ۴۸ کیلومتر و وسعت ۵۱ کیلومتر مربع است قرار بود دی ماه امسال آبگیری شود ولی به دلیل شائبه‌های فراوان در مورد عملکرد و عوارض احتمالی هنوز آبگیری نشده ولی برخی می‌گویند شمارش معکوس برای آبگیری این سد پرحاشیه آغاز شده است.
برخی از کارشناسان و متخصصان محیط زیست و آب معتقدند اگر چمشیر آبگیری شود، تراژدی گتوند ۲ تکرار می‌شود و به شدت مخالف آبگیری سد چمشیر هستند.
مطالعات سد چم شیر به روز رسانی شود
عضو کمیسیون انرژی در مجلس شورای اسلامی با اشاره به تبعات آبگیری سد چمشیر،گفت: ساخته شدن سد چم شیر رودخانه زهره از حالت طبیعی خارج و خوزستان را مبدل به کانون ریزگردها کرده است.
علیرضا ورناصری قندعلی درباره تبعات خطرناک آبگیری سد چمشیر گفت: هدف از ساخت سد چم شیر آبدهی به اراضی پایین دست کشاورزی عنوان می‌شود که با هزینه بالا ساخته و در مرحله آبگیری قرار دارد؛ با توجه به نظر موافقان و مخالفان راه اندازی این سد باید پیروی زنجیره‌ای از تکمیل اطلاعات زمین شناسی باشد تا مطالعات کنترل شوری آب در مخزن و پایین دست رودخانه مورد توجه قرار گیرد.
نماینده مردم مسجدسلیمان، لالی، هفتکل و اندیکا افزود: آخرین مطالعات صورت گرفته در مورد شرایط کیفی آب سد چشم شیر مربوط به سال‌های ۷۷ و ۷۸ است؛ طی ۱۶ سال اخیر با توجه به تغییرات اکوسیستمی که شاهد آن بودیم بی تردید تغییرات کمی و کیفی را شامل شده است.
عضو کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه برخی از کارشناسان معتقدند سد چمشیر می‌تواند فجایع سد گتوند را به دنبال داشته باشد،گفت: آبگیری سد چم شیر از مناطق پایین دست رودخانه زهره تا اراضی خوزستان تبعات سنگینی را به دنبال خواهد داشت و تکرار سدسازی گتوند را یادآوری می‌کند.
مجلس مخالف آبگیری گتوند است
وی در ادامه یادآور شد: اعضای مجمع نمایندگان استان خوزستان مخالفت خود را با احداث و آبگیری این سد در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی عنوان کردند. ابهامات و سوالات تخصصی در مورد چگونگی احداث آن باید حل شود، واقعیت اینجاست که حفظ جوامع پیرامونی در حیات رودخانه‌ها خلاصه می‌شود، بی‌تردید آبگیری این سد برای خوزستان تبعات زیان باری را به همراه خواهد داشت و احتمال شور شدن ۸۰ هزار هکتار اراضی خوزستان به دلیل حل شدن نمک در آب و وجود سایر آلاینده‌هایی همچون اختلال آب با هیدروکربنیک نفتی را به دنبال خواهد داشت.
سد چم شیر رودخانه زهره را از حالت طبیعی خارج کرد
عضو مجمع نمایندگان استان خوزستان با بیان اینکه بعد از آبگیری سد چم شیر رودخانه زهره جریان طبیعی قبل را ندارد، تاکید کرد: ساخته شدن سد چم شیر، رودخانه زهره را از حالت طبیعی خارج و خوزستان را مبدل به کانون ریزگردها کرده است، هدف نهایی این سد آبدهی به اراضی پایین دست بوده که امروز دارای ابهام است. در حال حاضر به دلیل تغییرات فصلی آبدهی رودخانه زهره و وجود منابع نمک متعدد که در امتداد آن هم یکسری چشمه‌های شور هستند، شوری آب را شدت می‌دهد و با عدم جریان سیلاب‌ها و شسته نشدن نمک‌ها مسلما بسیاری از املاح و نمک‌ها به مراتع پایین دست کشاورزی جاری می‌شود.
گرمای بیش از اندازه شرایط سد چم شیر را اضطراری خواهد کرد
ورناصری ادامه داد: تمام دلایل عنوان شده را در کنار گرمای بیش از اندازه شهرهای جنوبی به ویژه خوزستان قرار دهید؛ تبخیر بیش از اندازه آب رودخانه‌های اطراف سد چم شیر شوری آب را دو چندان خواهد کرد؛ با تمام این تفاسیر باید بپذیریم که در احداث و آبگیری این سد مطالعات کارشناسی صورت نگرفته و اصرار موافقان برای تکمیل این پروژه جای سوال دارد از طرفی باید احتمال وقوع حادثه سد گتوند را در نظر بگیریم.
عضو کمیسیون انرژی در مجلس یازدهم تاکید کرد: خشکسالی چند سال اخیر وضعیت آبی تمام استان‌ها را تحت تاثیر قرار داده است؛ با تصمیمات خلق الساعه در آبگیری سد چم شیر مخالف هستیم این مسئله در شرایطی عنوان می‌شود که احتمال جدایی گسل‌ها، خرده گیری در نزدیکی سد، شیوه‌های ناپایداری به مخزن سد و همچنین چشمه‌های شور مربوط به پایین دست باید مورد توجه نخبگان و کارشناسان محیط زیستی قرار بگیرد.
ورناصری در پایان خاطر نشان کرد: مشکلاتی که امروز در سد گتوند شاهد آن هستیم علاوه بر هزینه میلیاردی که به دوش دولت گذاشته است منجر به سلب اعتماد عمومی نیز شده است؛ وزارت نیرو باید در آبگیری سد چم شیر تا تکمیل مطالعات تجدید نظر کند، امیدواریم مخالفت نمایندگان مورد توجه مدیران اجرایی قرار بگیرد تا شاهد فاجعه محیط زیست دیگر نباشیم.
آبگیری سد چمشیر فاجعه زیست‌محیطی ایجاد می‌کند
نماینده مردم بندر ماهشهر در مجلس با بیان اینکه آبگیری سد چمشیر فاجعه زیست محیطی ایجاد می‌کند،گفت: سد چمشیر روی کوهی از نمک احداث شده است.
حبیب آقا جری، در نامه‌ای به وزیر نیرو خواستار کارشناسی دقیق نسبت به آبگیری سد چمشیر شد.متن نامه بدین شرح است:
بسمه تعالی
سد چمشیر بر روی رودخانه زهره طبق نظر کارشناسان روی کوهی از نمک احداث شده است که با آبگیری سد، فاجعه‌ای زیست محیطی مثل سد گتوند و شاید بدتر از آن را سبب می‌شود.
طرح سد و نیروگاه ۱۷۶ مگاواتی چم شیر در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان مرکز شهرستان گچساران استان کهگیلویه و بویراحمد قبل از پیوستن رودخانه خیرآباد به رودخانه زهره در مجاورت محلی به نام تنگه چم شیر نزدیک به مرز استان بوشهر احداث خواهد شد.
سد چمشیر پنجمین سد بزرگ کشور خواهد بود که کارشناسان معتقدند این سد بر روی سازند نمکی گچساران احداث شده است.
نمک بر زخم «چم شیر»
عضو هیأت رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به نقش ترکِ فعل‌های صورت گرفته در خشکی خوزستان، گفت: ترک فعل‌های صورت گرفته در وزارت نیرو و سازمان محیط زیست بیش از هر نهادی مشهود است بطوری‌که بانی وضع موجود شده‌اند و خسارات جبران ناپذیری را از خود به جای گذاشته است.
سید مجتبی محفوظی با هشدار به آبگیری سد چمشیر و نشتی چاههای نفت این منطقه، گفت: هر گونه انتقال آب از سر شاخه‌های کارون به هر عنوانی خلاف قوانین طبیعت و محیط زیست محسوب می‌شود و تبعات گران و گاهی جبران ناپذیر را به دنبال دارد، روزگاری نه چندان دور خوزستان به دلیل حاصل‌خیزی رتبه نخستین کشاورزی کشور را از آن خود کرده بود اما امروز در معرض خشکی مطلق قرار گرفته است.
تخلفی آشکار در حوزه محیط زیست
نائب‌رئیس‌اول فراکسیون اقتصادِ انرژی مجلس شورای اسلامی، افزود: بسیاری از سدهایی که در خوزستان احداث می‌شوند موافقت محیط زیست را به همراه ندارند و اگر جایی هم محیط زیست با این مسئله موافقت کرده بی‌تردید نتایج خسارت‌باری را به دنبال داشته است، البته در نظر داشته باشیم اگر پروژه‌ای زیست محیطی بدون اجازه محیط زیست راه‌اندازی شود تخلف آشکار است و باید متولیان نسبت به راه‌اندازی آن پاسخگو باشند.
وزارت نیرو و سازمان محیط زیست با ترک فعل‌های صورت گرفته، «بانیانِ وضع موجود» شده‌اند
عضو هیأت رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با اشاره به ترکِ فعل‌های صورت گرفته، تصریح کرد: وزارت نیرو و سازمان محیط زیست از جمله نهادهای متولی منابع آبی کشور محسوب می‌شوند، ترک فعل‌های صورت گرفته در وزارت نیرو و سازمان محیط زیست بیش از هر نهادی مشهود است بطوری‌که بانی وضع موجود شده‌اند و خسارات جبران ناپذیری را از خود به جای گذاشته است؛ در این بین احداث سد به شکل غیر کارشناسی شده تبعات گرانی را برای نسل امروز و فردا به دنبال خواهد داشت.
محفوظی، آبگیری سد چمشیر را تکرار خاطره تلخ سد گتوند یاد کرد و گفت: آبگیری سد چم شیر یاد و خاطره تلخ سد گتوند را در افکار عمومی مردم خوزستان زنده خواهد کرد؛ فاجعه سد گتوند زمانی رقم خورد که مقامات اول مملکت با سدسازی‌های بزرگ آمریکا آشنا شدند و مدیران وقت علاقه‌مند به کپی‌برداری از دستاورد سد سازی در کشور برآمدند. هزینه احداث سد چمشیر چند هزار میلیارد تومان برآورد شده است که با آبگیری آن بدون تردید هزینه سنگین‌‌تری را باید بپردازیم، ای کاش به جای سد سازیهای بی مورد مسئولان و متولیان امر به فکر راهکاری سازنده بودند.
سالانه حجم بسیاری از نمک وارد مخزن سد چمشیر می‌شود
نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی، در ادامه تاکید کرد: سالانه حجم بسیاری از نمک وارد مخزن سد چمشیر می‌شود ورود این نمک‌ها فاجعه‌ای بزرگ در شرق خوزستان را رقم خواهد زد. در نظر داشته باشیم سازمان محیط زیست به طور علنی اعلام کرده است آبگیری سد چمشیر تخلف است.
محفوظی با اشاره به سایر تهدیدهای محیط زیستی که با آبگیری سد چمشیر رخ می‌دهد، افزود: سد سازیهای بی‌مورد تنوع زیستی و خارق‌العاده جانوری را به خطر می‌اندازد، سناریوی تلخ ماجرا زمانی خود را نشان می‌دهد که با آبگیری این سد چاههای نفت موجود فعال شده و نشتی این چاه‌ها به داخل آب، خسارات جبران ناپذیری به جای خواهد گذاشت
Saturday, 11 May , 2024