حسین جلیلی بال/ ارز ترجیحی حذف شد که کالایی گران نشود

شـاکری می گوید: در گذشـــته بـــحث هایی مــطرح میشد که ارزترجیحی را بــرده انــد وبــا آن رانـت ایجاد کرده و درنـهایت بــــه دســــت مــصرف کننده نرسیده اســت. اگــراینطوربــود که شـما نـباید یک سـاعـت هـم درنـگ می کردید و طـــــبق ادعـــــاهـــــای آقـــــایان حـــــالا که این ارز تـــرجیحی حـــذف شـــد نـــباید کالاهـــا گـــران می شــدن ولــزومی نــداشــت یارانــه نــقدی بــدهــند ضــمن اینکه بــاید تــوجــه داشــت مــرغــداری که میخــــواهــــد خــــوراک ومــــحصول خــــود را بــــا کامیون تــوزیع کند، کرایهای که بــاید بــپردازد ۸ بــرابــر شــده و دســتمزد کارگــرآن بیشتر شــده اسـت ولی اگـرآن ادعـاهـا صحیح بـود نـباید مـا مشکلی میداشـــتیم واز طـــرفی بـــاید وضعیت پــایه پــولی هــم بهــترمی شــد.مــتاســفانــه می بینیم صــدرتــا ذیل مــحافــل کشورالان دربــاره نـــــــقدینگی صـــــــحبت می کنند. درآمـــــــریکا، کشورهـــای یورو وژاپـــن از ۲۰۰۷تـــا ۲۰۱۶رشـــد شـدید نـقدینگی داشـته انـد امـا افـزایش قیمت هـا دراین مـناطـق مـشخص اسـت الـبته این بـه خـاطـراسـت که آنـها ضـریب فـزایندگی خـود را کاهـش داده انـد که در کشورمـا هـمزمـان این ضــــریب افــــزایش یافــــته اســــت. از طــــرفی می گـویند کسری بـودجـه کشورمـسالـه اسـت. هـم نـقدینگی و هـم کسری بـودجـه متغیرهـای بـدی هسـتند امـا اینهامـسائلی هسـتند که بـه بحـران هــای مــا ربطی نــدارنــد. ازیک زاویه دیگرمی تـوان بـه مـسالـه نـگاه کرد وآن این اسـت که مـا بـاید بـپرسیم چـرا رشـد شـما دریک دهـه منفی بـوده اسـت؟ چـرا در سی سـال اخیرمـرتـب رشـد نـقدینگی بـالا داشـته اید؟ چـرا تـورم دراقـتصاد مــا مــانــدگــار شــده اســت؟ چــه اتــفاقی افــتاده اســــت؟ چــــرا در کشورهــــایی که درگیر جــــنگ بــــــوده انــــــد، چنین تجــــــربــــــه ای درافــــــزایش چــند بــرابــری نــرخ ارزوجــود نــداشــته اســت؟ نـرخ چـند بـرابـری ارز را مـفروض می گیریم و بـر اســاس آن یارانــه تــعریف می کنیم. این اقــتصاد چـه بـر سـرش آمـده که گـرفـتاراین وضعیت شـده اسـت؟ دانـشگاه هـا بـاید بـه این سـوال بـپردازنـد. بـرای تعیین نـرخ ارز نـظریه هـایی از جـمله نـظریه پـولی ونـظریه تـورمی وجـود دارد.

از سال ۵۲ کسری بودجه وجود داشته؟

وی در ادامه بیان کرد:طـبق آنـچه که دراقـتصاد خـرد پـایه خـوانـده ایم،مـا بـازاررقـابتی عمیق نـداریم چـون از سـال ۱۳۵۲ تـا کنون مـا یا مـازاد داشـته ایم یا کسری! از طـرفی بـاید عـوامـل زیاد عـرضـه کننده ارز داشـته بـاشیم که نـداریم زیرا عـمده ارزمـا حـاصـل فـروش نـفت، میعانـات گــازی ومــحصولات پــتروشیمی اســت. مــسالــه دیگراین اســــــت که در سی ســــــال گــــــذشــــــته سیاسـت هـا واوویت هـای ارزی اتـخاذ شـده از سـوی مسـئولان مـا از۵۰ مـورد عـبور کرده اسـت، خـــوب اگـــربـــازاررقـــابتی داشـــتیم نیازی نبود هرروزیک دستورالعمل صادر کنیم. در شـرایطی که اقـتصاد می خـواهـد ازاین نـاحیه بی ثـبات شـود می تـوانید آن رامـدیریت کنید. طـرف تـقاضـای بـازارنـشان میدهـد که بـه مـحض احــساس کمبود دربــازار ارز، ســوداگــری هــای عظیم بیشترازتـقاضـاهـای مـعامـلاتی هـجوم می اورد. صـورت حساب مـوسـسات مـالی وبـانک هـا بـه طـوررسمی نـشان میدهد که ازناحیه خـرید وفـروش ارز ســـود شــناســایی می کنند. جــالــب اســت که اینها در چنین شـــرایطی نـــرخی که تـوســـط ســـوداگران تعیین می شـود بـه رسمیت می شـناسـند. کدام آمــوخــته علمی مــا اجــازه می دهــد چنین کاری کنیم؟ همینکه شــایعه می شــود مــذاکرت کند شـــده، نـــرخ ارزافـــزایش می یابـــد. این بـــه رویه تبدیل شده است! نــقدینگی مــا نســبت بــه ســال ۱۳۵۷ ،۱۳هــزارو سیصد و چهــل و هشــت بــرابــر شــده اســت امــا شـاخـص قیمت مـصرف کننده۲ هـزاربـرابـر شـده اسـت وتـولید نـاخـالـص ملی حقیقی ۹۴.۱ بـرابـر شــده اســت یعنی اگــرنــظریه پــولی را بــپذیریم، نـقدینگی افـزایش تـورم ۶۷۰۰ بـرابـری را پـوشـش دهـد درحـالی که شـاخـص مـصرف کننده۲ هـزار بــرابــربــوده اســت. وقتی ارزاز ۷ تــومــان بــه۳۲ هــزارتــومــان رسید، یعنی درواقــع ۴۵۰۰ بــرابــر شــده اســت.

دلار ۱۸ برابر از سال ۵۷

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: خــود دلارآمــریکا الان بــرابــربــا ۲۵ ســنت دلار در ســال ۱۳۵۷ اســت یعنی نــرخ ارز مــــا ۱۸ هـزاربــــرابــــر شــــده اســــت در حــــالیکه نـــقدینگی که می تـــوانســـته تـــورم را پشـــتیبانی کند ۶۷۰۰ بــرابــربــوده اســت. بــحث بــر ســراین اســت که بــا نــظریه پــولی این را چــگونــه تــوجیه میکنید؟می گـفتند رشـد، تـورم و صـادرات در اثـراین کارهـا افزایش مییابد. آیا رشد رخ داد؟ در جـهش ارزی سال ۹۱ شـما ازرکود خارج نشـدید، در سـال ۹۵بـا رشـد ۵.۱۲ درصـدی که بیش از۶۰ درصـــد آن مـــربـــوط بـــه نـــفت بـــوده، رشد نداشته اید. این کارها آبرومی آورد؟ سـال ۸۹ بـراسـاس قیمت فـوب خـــــلیج فـــــارس یارانـــــه حـامـل انـرژی را حـذف کردنـــد. در ســـال ۹۱ نــرخ ارز ســه بــرابــر می شـود و در سـال ۹۲ می گـویید مـا بـازبـه مـردم یارانـه می دهیم. در ســــال ۹۶مجــــددا بــــعد از جــــهش نــــرخ ارز گــفتند مــا ســالی چــندصـد هـزارمیلیارد یارانــه می دهیم. در ســــال ۹۸آن را حــــذف کردنــــد و بــازهــم نــرخ ارز جــهش کرد بــه صــورتی که دیگر نمی شـــود یارانـــه ای که می گـــویند را شـــمرد. شــمامیخواهید بــا این مــارپیچ خــطرنــاک چکار کنید؟

رفاه معیشت مردم باید اولویت باشد

وی در پایان بیان کرد:بـــاید ازاین مـــارپیچ بیرون بیایند تـــا در خـصوص رفـاه ومعیشت مـردم گـامی بـردارنـد. طــبقات پــایین ومیانی جــامــعه ازاین بی ثــباتی هـا آسیب هـای جـدی می بینند. بـنابـراین اینکه مـــامعلول هـــا را جـــای عـــلت جـــامیزنیم ومی گـوییم نـقدینگی عـامـل تـورم اسـت. نـقدینگی بـد اســـت امـــا در ســـال ۸۵ و۸۱ هـــم همین مـــقدار نــقدینگی بــالا رفــته بــود چــرا این اتــفاق هــا رخ نـداد؟ نـقدینگی وتـورم تـمامـامـعلول جـهش هـای مکرر ارزی اســت. تــووعــده داده ای که بــا این کارهــا رشــد و صــادرات را افــزایش می دهی امــا رشـــد رامنکوب کرده اید. آیا شـــما کالای هـــای تک صــــــــادرمی کـنیـد؟ فکـری بکـنیـد کـه از ایـن مــــارپیچ بیایید بیرون چــــراکه بــــعد ازاین بــــاید سـراغ بـنزین بـروید وبـازبـگویید قیمت درفـلان کشوراینقدراسـت وبـاید اینجا هـم انـقدربـاشـد تــا قــاچــاق نــشود. آنوقت بــازمــجبورمی شــوید یارانه نقــــدی بدهید و سپــــس نرخ ارزبالا بـرود. بـاید بـرای نـاتـرازی هـا فکری کرد. نـا تـرازی معلول همین سیاست ها اسـت اما از همین اسـتفاده می کنند بـرای تـصویب سیاسـت هـای مــشابــه بــعدی اســت. شــما بــا تــورم هــای پیاپی صــندوق هــای بــازنشســتگی را نــابــود می کنید. بی ثباتی نقدینگی وبی ثـباتی قیمت هــا هــمه مـــــعلول متغیر کلیدی نـرخ ارزاسـت. کدام کشور چنین سیاسـتی اتخاذ می کند؟ این سیاست ها شـما را خـلاص نمی کند وبــازهــم تکرارمی شود.