امام باقر در روایتی می فرمایند " هر کس زمین یا حق آبه ای را بفروشد ولی آن را به زمین و حق آبه ای دیگر تبدیل نکند, سرمایه خویش را هدر داده است."

گرچه امام از زمین و حق آبه مثال زده است اما طبیعی است منظور ایشان سرمایه است بنابراین امام می فرماید اگر سرمایه ای را فروختید, برای اینکه  سرمایه تان هدر نرود آن را به سرمایه ای دیگر تبدیل کنید.

توصیه امام در سطح فردی است. افراد در زندگی اقتصادی خویش باید به این توصیه عمل کنند. سرمایه را برای مصرف و هزینه های روزمره از دست ندهند بلکه آن را سرمایه گذاری کنند. روشن است که وقتی انسان می خواهد سرمایه را به سرمایه دیگر تبدیل کند بحث بازدهی مطرح خواهد شد. وقتی فرد اقدام به تبدیل سرمایه خویش شود که بازدهی سرمایه به دست آمده بیشتر باشد.

در سطح کلان نیز سرمایه ملی مانند نفت را وقتی باید عرضه کرد که تبدیل به سرمایه گذری شود که البته در اقتصاد بیمار  ایران در ادوار تاریخی, چنین اتفاقی نیفتاده است و بخش مهمی از سرمایه ملی به هزینه های جاری اختصاص داده شده و می شود.

امیدوارم روزی برسد که منطق عقلایی و  اقتصادی امام باقر در زندگی فردی و در سطح کلان کشورمان تحقق یابد.

نکته مهمی که در اینجا لازم است توجه شود این است که ضرورت تبدیل درآمد سرمایه ای به سرمایه گذاری همواره مورد توجه بسیاری از سیاستگذاران بوده است و گاه راهکارهایی نیز بیان شده است اما در عمل این اتفاق رخ نداده است. از این رو این پرسش در لایه بالاتری قابل طرح است که چرا با وجود اصل این دغدغه, در عمل سرمایه های ملی این چنین سوخت می شود و به زندگی نسل های بعدی زیان رسانده می شود. پاسخ به این پرسش نیازمند تحلیلی در سطح ساختارهای اقتصادی و سیاسی است. 

  • نویسنده : دكتر يوسفي شيخ رباط ؛ دانشيار دانشگاه مفيد