رابطه تجاری و ترکیب صادرات و واردات باید جلوه گاه پاکدستی و تلاش تجارو مردم و دولت برای رقابت سالم و پیشبرنده با جهان خارج باشد . تجارت بین الملل نباید منعکس کننده یک تقسیم کار بین المللی ناخواسته مبتنی بر صادرات منابع طبیعی ،مواد خام و کالاهای تمام شده ضروری، مواد اولیه ، کالاهای واسطه ای و سرمایه ای همراه با فساد و قاچاق و ترجیح دادن منافع کوتاه مدت افراد بر منافع کلی کشور و مردم باشد . تجارت هر کشور به کارکرد مردم و دولت و نهادها در زمینه های تولید ، فن آوری ، تلاش و استفاده از فرصت ها بستگی دارد. تجارت باید زاییده تولید باشد . نه واردات رسمی و قاچاق. زمانی منافع تجار در جولانگاه بین المللی قابل احترام است که با منافع ملی و رفاه و سربلندی کشور همراه باشد.
از مشخصه اقتصادهای پیشرفته رابطه تجاری فعال و پویاست . اگر کشوری به صورت متوازن در شبکه تجارت بین المللی فعالیت کند توسعه و پیشرفت اقتصادی را به دنبال دارد. تجارت خارجی بر توسعه و رفاه اقتصاد هر کشوری تاثیر گذار است. آنچه که در حوزه تجارت خارجی کشور با آن روبه روست عدم شفافیت و ترجیح منافع شخصی بر منافع ملی و فساد و تخلف است صادرات ما کالاهای سرمایه ای و واسطه ای و مواد اولیه و کالاهای با ارزش افزوده پایین است و واردات شامل کالاهای اساسی ، مواد اولیه و کالاهای سرمایه ای است که باعث نا متعادل کردن تجارت در کشور شده است . برای ارتقا دادن جایگاه اقتصادی یک کشور و رونق تولید و اشتغال کشور باید کالاهای رقابت پذیر با ارزش افزوده بالا و فن آوری بالا صادر شود. که نیاز به برنامه ریزی و نظارت دارد. رانت و سودهای بالا ، در پی صادرات منابع طبیعی و کالاهای با ارزش افزوده پایین به وجود می آید .
واردات کالاهای مصرفی باید ارتقاء دهنده رفاه مردم و بالا بردن حس رقابت بین تولید کنندگان داخلی و تامین نیازهای دارویی و اساسی مردم باشد . واردات بدون برنامه تولید داخل را با مشگل مواجه می سازد. یکی از فرصت های پیش روی ما در اقتصاد ، تجارت با همسایگان است . آنچه برای ارتقاء اقتصاد ما موثر است استفاده از فرصت بازاری کشورهای همسایه برای صادرات کالاهای ماست .
برای ارتقا صادرات و رسیدن به یک رابطه متعادل تجاری باید: ●تولید داخلی تقویت شود
●رقابت پذیری فنی بالا و مدیریت ارتقا یابد
●محدود کردن فعالیت های نامولد و مزاحم
●تورم مهار شود
و برای ارتقاء واردات نیز :
○قاچاق محدود شود
○ در مورد کالاهای سرمایه ای و واسطه ای ، جایگزینی واردات باید مورد توجه قرار گیرد
○تهیه استراتژی های تجاری در جهت تقویت اقتصاد ملی
و در نهایت باید در حوزه تجارت خارجی ، فساد و عدم شفافیت و قاچاق محدود شود.